طالبان در یک خبرنامه امروز (یکشنبه، ۱۰ حوت) میگویند که راه برقراری امنیت و ثبات در افغانستان، توافقنامۀ دوحه است و هشدار میدهند که اگر در برابر آن برای بدیل دیگری تلاش شود، از همین اکنون محکوم به ناکامی خواهد بود.
در سالگرد امضای توافقنامه دوحه میان طالبان و امریکا در دوحه، طالبان آن را یک توافقنامۀ تاریخی میگویند و تأکید میورزند که بربنیاد این توافقنامه، نیروهای امریکایی باید از افغانستان بیرون شوند.
طالبان در این خبرنامه میگویند که به تمام محتویات توافقنامه متعهد است و از امریکا نیز میخواهد که آن را عملی کند.
این گروه خواهان رهایی زندانیان دیگر طالبان و حذف نامهای رهبرانش از فهرست سیاه سازمان ملل متحد نیز شدهاست.
این توافقنامه در دهم ماه حوت سال گذشته میان امریکا و طالبان در دوران حکومت دانلد ترمپ، رییسجمهور امریکا، در دوحه امضاء شد.
بر بنیاد این توافقنامه، تمامی نیروهای خارجی باید تا اول ماه می سال روان میلادی، از افغانستان بیرون شوند. طالبان نیز بر بنیاد توافقنامۀ دوحه، روابط شان را با گروههای تروریستی مانند القاعده، قطع خواهند کرد، خشونتها را کاهش دهند و نیز گفتوگوها را با حکومت افغانستان، آغاز کند.
اما اخیراً، ادارۀ جوبایدن، رییسجمهور امریکا اعلام کرد که این توافقنامه را، بازنگری خواهند کرد.
بر بنیاد این توافقنامه، امریکا نیروهایش را در افغانستان به ۲ هزار و ۲۰۰ تن، کاهش دادهاست و نیز حدود ده هزار سرباز ناتو در کشور، حضور دارند.
تأکید بر کاهش خشونتها
یک هفته پیش، آستین لوید، وزیر دفاع امریکا در نخستین نشست خبریش بر کاهش هرچه زودتر خشونتها از سوی طالبان تأکید کرد و گفت که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به کاهش این خشونتها، بستهگی دارد.
او به متحدان این کشور اطمینان داد که خروج امریکا از افغانستان بهگونۀ شتابزده نخواهد بود.
او گفت که خشونت بسیار زیاد است و طالبان باید خشونتهای شان را کاهش دهند.
در همین حال، جو بایدن، رییسجمهور امریکا که در نشست امنیتی مونیخ از راه دور سخن میزد، گفت که واشنگتن از روند صلح جاری در افغانستان نیرومندانه پشتیبانی میکند.
بایدن در سخنرانی مجازی در نشست امنیتی مونیخ گفت که امریکا خواهان پایان یافتن جنگ ۲۰ ساله در افغانستان است؛ اما تأکید کرد که افغانستان نباید دوباره به مکانی برای حمله بر امریکا و متحدانش مبدل شود.
او افزود که واشنگتن دربارۀ راه پیشرو در افغانستان با متحدانش در ناتو، مشوره خواهد کرد.
پیش از این، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو گفت که تاکنون تصمیم نهایی دربارۀ خروج نیروهای ناتو از افغانستان گرفته نشدهاست.
او در پایان نشست دو روزۀ وزیران دفاع ناتو، تأکید کرد که متحدان ناتو وضعیت در افغانستان را زیر بررسی دارند و هرگونه خشونت طالبان وضعیت در افغانستان را برعکس خواهد کرد.
او از طالبان خواست که خشونتها را کاهش دهند و از راه صلحآمیز مسایل را حل بسازند.
پنج روز پیش، سازمان ملل متحد در یک گزارش تازه، از افزایش تلفات غیرنظامیان در جنگ افغانستان در جریان مذاکرات صلح میان هیئتهای جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان، ابراز نگرانی کردهاست.
بر بنیاد این گزارش، در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۳هزار و ۳۵ غیرنظامی در حملهها در افغانستان جان باختند و ۵ هزار و ۷۸۵ تن دیگر، زخم برداشتهاند.
سازمان ملل، عناصر ضد دولت را مسؤول بیشترین تلفات غیرنظامیان یعنی ۶۲ درصد شناختهاست.
از این میان، طالبان مسؤول ۴۵ درصد تلفات شناخته شدهاند و ۸ درصد تلفات دیگر به گروه داعش نسبت داده شدهاست.
نیروهای طرفدار دولت هم مسؤول ۲۴ درصد از تلفات شناخته شدهاند.
مسؤول بسیاری از این تلفات، یعنی ۲۲ درصد تنها نیروهای ارتش شناخته شدهاند.
اما طالبان این گزارش را رد کردهاند.
هشدار سناتوران امریکایی از "خروج عجولانه"
هفتۀ گذشته، نیویارک تایمز گزارش کرد که جک رید، یک سناتو مشهور دیموکرات از خروج "عجولانۀ" نیروهای امریکایی از افغانستان هشدار دادهاست.
او که رییس تازۀ کمیتۀ خدمات مسلح سنای امریکا و از رهبران حزب دیموکرات است، گفت که حکومت بایدن نباید تمامی نیروهای امریکایی را تا اول ماه می از افغانستان، بیرون کند.
سناتور رید افزود که بهجای آن، امریکا باید به دنبال تمدید مهلت تعیین شده باشد تا دیپلماتها فرصت بیشتری برای مذاکره دربارۀ توافق صلح میان طالبان و حکومت افغانستان، داشته باشند.
او تأکید میکند: "بیرون کشیدن نیروهای امریکایی در چند ماه، یک تلاش بسیار چالش برانگیز و بیثبات کنندهاست".
او همچنین میگوید که طالبان بر بنیاد توافق نامۀ صلح دوحه، به تعهدات شان عمل نکردهاند.
پیش از این نیز، مایکل مککول، عضو ارشد مجلس نمایندهگان امریکا، در یک گفتوگو با شبکۀ سیانان میگوید که ادارۀ بایدن باید نیروهای امریکایی را در افغانستان نگه دارد تا از تسلط طالبان جلوگیری شود.
پیش از این نیز در گزارشی که به سفارش کانگرس امریکا از سوی "گروه مطالعۀ افغانستان" در ماه دلو ارایه شده بود، به ادارۀ بایدن توصیه کردهاست که امریکا باید برنامۀ خروج نیروهایش را از افغانستان آهسته بسازد، مهلت ماه می را کنار بگذارد و بهجای آن کاهش سربازان را تنها در صورتی انجام دهد که اوضاع امنیتی در این کشور بهتر شود.
گروه مطالعه افغانستان در ماه اپریل سال گذشته میلادی از سوی کانگرس امریکا به عضویت هیئت سناتور کیلی ایوت، ننسی لیندبورگ و جنرال جوزف دانفورد با همکاری انستیتیوت صلح امریکا درست چند هفته پس از توافق صلح امریکا و طالبان، ایجاد شد.
این گروه در یک گزارش ۸۴ صفحهیی اوضاع افغانستان را بررسی کردهاست.
این گروه در این گزارش هشدار داد بود که خروج شتابزده امریکا از افغانستان سبب رو بهرو شدن این کشور با یک جنگ داخلی خواهد شد.
خروج کامل سربازان امریکایی مشروط به آمدن صلح در افغانستان، روشن شدن فرجام روند صلح یعنی این که این کشور چهگونه یک نظام خواهد داشت، جلب پشتیبانی دیپلوماتیک منطقهیی از روند صلح، روشن شدن تعهدات امریکا به دولت کنونی افغانستان و پیروزی روند صلح از پیشنهادهای این گروه در این گزارش استند.
جنرال دانفورد، افغانستان را کشوری دارای دولت شکننده میداند و در این گزارش از پیامدهای خروج شتابزده نیروهای امریکایی از افغانستان هشدار میدهد.
در این گزارش آمدهاست که برای رسیدن به یک "نتیجۀ قابل قبول" مذاکرات صلح افغانستان، باید فرصت و زمان کافی به روند صلح داده شود و برای این کار، تلاشهای دیپلوماتیک از بهر تمدید ضربالاجل کنونی خروج سربازان امریکایی از افغانستان، یعنی ماه می امسال، باید آغاز شوند.
روابط نزدیک با القاعده
هفتۀ گذشته، کمیسیون نظامی طالبان به جنگجویان این گروه در تمامی ولایتهای کشور دستور داد تا از پناه دادن به جنگجویان خارجی در صفوف شان، خودداری کنند.
در نسخهیی از فیصلۀ کمیسیون نظامی طالبان که به طلوعنیوز رسیده، آمدهاست که جنگجویان طالبان از جا بهجایی جنگجویان خارجی در صفوف این گروه و پناه دادن به آنان به گونۀ خودسر، خودداری کنند.
در این فیصله هشدار داده شدهاست که هرگاه چنین کاری صورت گیرد، مسؤولان ولایتی طالبان از سمتهای شان برکنار، واحدهای جنگی شان منحل و برای مجازات به کمیسیون نظامی معرفی میشوند.
پیش از این، ادموند فیتون براون، هماهنگ کنندۀ تیم نظارتی سازمان ملل متحد از قطع نشدن رابطۀ طالبان با شبکۀ القاعده خبر دادهاست.
او که فعالیتهای گروه طالبان و شورشیان دیگر را در افغانستان زیر نظارت دارد، گفت که طالبان با وجود تعهد در توافقنامۀ دوحه با امریکا، به قطع همکاری با گروههای هراسافگن، به شبه نظامیان خارجی اجازه میدهند تا در افغانستان آموزش ببینند و جنگجویان را در کنار نیروهای خود مستقر کنند و رابطه نزدیک با القاعده را ادامه دادهاند.
او باور دارد رهبری بلند پایۀ القاعده زیر حمایت طالبان است.
گروه نظارت سازمان ملل نیز گزارش کردهاست که ۲۰۰ تا ۵۰۰ جنگجوی شبکۀ القاعده در یازده ولایت افغانستان، حضور دارند.
بر بنیاد این گزارش، جنگجویان القاعده و طالبان از چندین دهه در کنار یکدیگر زندهگی کرده و جنگ کردهاند و جدایی آنان دُشوار خواهد بود.
اما طالبان پیش از این، هر گونه رابطه با جنگجویان خارجی را رد کردهاند.
گفتوگوهای دوحه
پنجشنبۀ هفتۀ گذشته هیئتهای مذاکرهکنندۀ صلح جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان پس از دو روز یک نشست برگزار کردند.
در این دیدار، دو طرف دربارۀ اجندا و اولویتبندی موضوعات مذاکرات صلح، نزدیک به یک ساعت بحث کردند.
دور دوم مذاکرات صلح میان دوطرف پس از در حدود یک ماه بنبست ازسر گرفته شدهاست. طرفها تاکنون سه نشست برگزار کردهاند.
اما با وجود چندین نشست، تاکنون پیشرفتی دربارۀ اجندا، صورت نگرفتهاست.
روز جمعه، محمدعمر داوودزی، نمایندۀ ویژۀ رییسجمهور غنی در امور پاکستان که از سفر به اسلامآباد برگشت، گفت که پاکستان در حال تغییر است و از گفتههای مقامهای این کشور بهنظر میرسد که اینبار این کشور میکوشد در روند صلح افغانستان "صادقانه" همکاری کند.
او همچین افزود که پاکستان نگران است که بررسی توافقنامه دوحه از سوی حکومت تازه امریکا به تغییرات در متن توافقنامه بیانجامد و طالبان از ادامۀ گفتوگو دست بر دارند.
او میافزاید: "پاکستان آهسته آهسته به سوی تغییر میرود. نمیتوانیم بگوییم که تغییر میکند و یا از کلمه تغییر استفاده کنیم یا به عبارت دیگر بهتر است بگویم ما بهزوی شاهد یک آتشبس و صلح خواهیم بود."
اما رویا رحمانی، سفیر افغانستان در واشنگتن نیز گفت که تنها راه پیروز شدن روند صلح، آوردن فشار از سوی امریکا بر مذاکرات است و ادامۀ خشونتها از سوی طالبان روند صلح را صدمه میزند.
او افزود: "پیمان صلح بهمعنای صلح نیست و بیرون ساختن نیروها، پایان جنگ نیست؛ بل اوضاع پیچیدهتر از اینها است."
روز جمعه، سرگی لاوروف، وزیر خارجۀ روسیه گفت که اوضاع در افغانستان رو به وخامت است و خشونتها در این کشور هرچه زودتر باید پایان یابند.
سرگی لاوروف که در یک نشست مشترک خبری با محمدحنیف اتمر، وزیر خارجۀ افغانستان، در مسکو سخن میزد، تأکید کرد که مسکو با شماری از کشورهای دخیل در افغانستان برای رسیدن افغانستان به صلح کار میکند و نباید طالبان در مذاکرات صلح خواستهای جدیدی را مطرح کنند.
از سوی دیگر، حمدالله محب، مشاور امنیت ملی رییسجمهور هفتۀ گذشته گفت که افغانستان و سازمان ملل روی عملی شدن تحریمها بر طالبان کار میکنند تا از این طریق، از خشونتهای این گروه جلوگیری شود.
این همه در حالیست که چشمانداز مذاکرات صلح میان هیئت جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان روشن نیست.
روز گذشته، رییسجمهور اشرف غنی در همایش گرامی داشت از روز ملی نیروهای امنیتی و دفاعی کشور گفت که مردم افغانستان در چهار دهه گذشته از حق اساسی شان که صلح است محروم نگهداشته شدهاند و تأکید کرد که افغانان صلح دایمی و پایدار میخواهند و این صلح آمدنی است.
او از نیروهای امنیتی و دفاعی کشور قدردانی کرد و گفت که این نیروها در مبارزه با ترورزیم جهانی و تأمین امنیت افغانستان و جهان از تهدید هراسافگنی، نقش فعال داشتهاند.
او اظهار داشت که مردم افغانستان دولت و رییسجمهور شان را انتخاب کردهاند و رییسجمهور آینده را ملت افغانستان انتخاب میکند.