در این گفتوگو، گرداننده لطف الله نجفی زاده با انتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، در رابطه به خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، سقوط حکومت پیشین بدست طالبان و روابط امریکا با حکومت آینده افغانستان بحث کرده است.
متن کامل:
نجفیزاده: آقای وزیر، دو دهه سپری شد، چند تریلیون دالرهزینه شد و هزاران تن جان باختند. آیا حضور امریکا در افغانستان باید این گونه پایان می یافت؟
بلینکن: به نظرم این پرسشی است گاهی در آینده پرسیده خواهد شد و پاسخ داده خواهد شد. اما برخی از موارد مهم اینجا استند. نخست ما باید با این آغاز کنیم که چرا در نخست به افغانستان رفتیم و این پس از یازدهم سپتمبر بود تا به آنانی که به ما حمله کردند برسیم و مطمئن شویم که آنان این کار را بار دیگر از افغانستان انجام نمیدهند و این تلاش بسیار موفق بود. اسامه بن لادن یک دهه پیش به جزایش رسید و القاعده به عنوان یک سازمانی با توانایی حمله بر ما و دیگران از افغانستان به گونه گسترده تضعیف شد و همچنان مواردی را که پس از یازدهم سپتمبر برای خود ساخته بودیم، ما به چیزی که برای خود تعیین کرده بودیم دست یافتیم. در عین زمان همان گونه که گفتید، بیست سال، یک تریلیون دالر یا بیشتر از آن، جانهای زیادی از دست رفتند، اما بازهم زندگیهای زیادی تغییر کردند. ما این همه را مرور خواهیم کرد و در هفتهها و ماههای آینده این بخشی از مذاکرات و بحثهای در حال اجرا خواهد بود.
نجفیزاده: درست، پس چرا این گونه پایان یافت که طالبان بازگردند و از راه نظامی قدرت را بگیرند؟
بلینکن: تکرار میکنم که این پرسشی است که به چندین سال پیش بر میگردد. ما طالبان را در سالهای متمادی دیدهایم که برای گرفتن بخشهای مختلف افغانستان کوشش کرده اند. حتا در شش یا هفت سال پسین، اداره اراضی از سوی حکومت از شصت درصد نفوس به چهل درصد کاهش یافت.
نجفیزاده: اما در صد روز اخیر بسیار دراماتیک بود. چگونه هیچ کسی نتوانست آن را ببیند؟
بلینکن: به نظرم یک پرسش مهم این است که با سقوط نیروهای امنیتی و حکومت چی اتفاق افتاد. من باید بگویم که بسیاری از افغانان در نیروهای امنیتی با شجاعت تمام و قربانی بسییار عمل کردند. بسیاریها جان شان را از دست دادند. اما به عنوان یک نهاد سقوط کرد و در نهایت حکومت فرار کرد. این همه در یک زمان بسیار بسیار کوتاه رخ داد و این یک تأثیر عمیق داشت.
نجفیزاده: حتا شما هم نتوانستید تمام امریکاییان را از افغانستان بیرون کنید. بسیاری از افغانها به ویژه نیروهای امنیتی و دفاعی شاید احساس کنند که رها شدند و همتایان امریکایی شان آنان را تنها گذاشتند.
بلینکن: تلاش تخلیه خارق العاده بود و در کل در یک زمان بسیار کوتاه تحت یک وضعیت بسیار خطیر به شمول تهدید داعش و وضعیت خود میدان هوایی، نزدیک به ۱۲۰ هزار تن بیرون شدند. و زمانی که حرف از شهروندان امریکایی در افغانستان آمد، ما نزدیک به شش هزار تن آنان را بیرون کردیم که خود را شهروند امریکا معرفی کردند و میخواستند کشور را ترک کنند. یک شمار کوچک آنجا استند که میخواهند بیرون شوند و ما متعهد به کمک به آنان استیم تا آنان و افغانان دیگر که سالها با ما کارکردند و ممکن است در خطر باشند از افغانستان بیرون شوند. و من این را باید اضافه کنم به خاطری که این بسیار مهم است.
نجفیزاده: آقای وزیر، آیا شما به فرار رییس جمهور غنی کمک کردید؟
بلینکن: نه، در واقع من یک شب پیش از این که او کشور را ترک کند من با رییس جمهور غنی صحبت کردم و در گفتگوی ما، ما در باره کارهایی که در دوحه انجام شده بود، در باره انتقال قدرت صحبت کردیم و او یک شب پیش از فرارش برایم گفت که اگر این کار موفق نشود، او آماده است تا زمان مرگش بجنگد، اما در جریان ۲۴ ساعت دیگر او افغانستان را ترک کرد. نه من در باره آن نمیدانستم و ما مشخصا هیچ کاری نکردیم که این کار او را کمک کنیم.
نجفیزاده: و او میلیونها دالر پول نقد را که پول مالیه دهندهگان شما و پول افغانها بود با خودش برد؟ آیا این را میدانید؟
بلینکن: این را من نمیدانم. چیزی که من میدانم این است که او کشور را ترک کرد و در یک زمان بسیار کوتاه، نیروهای امنیتی به عنوان یک نهاد، سقوط کردند، و همین طور حکومت.
نجفیزاده: آیا غنی بخشی از چالش صلح در چند سال اخیر بود؟ آیا او مانع صلح بود؟
بلینکن: من در حال حاضر به دیدن به گذشته علاقهمند نیستم. زمان زیادی وجود خواهد د اشت تا بیست سال گذشته را محاسبه کرد به خاطری که چیزی که در چند ماه گذشته رخ داده، نتیجه مجموع کارهای بود که در بیست سال گذشته انجام شده بودند.
نجفیزاده: اگر به آینده ببینیم، اکنون که طالبان همه کنترول را به دست دارند، آیا حکومت طالبان را به رسمیت خواهید شناخت؟
بلینکن: طالبان گفتند که آنان به دنبال مشروعیت جهانی و حمایت جهانی استند. آن کاملا به این وابسته است که آنان چی انجام میدهند، نه فقط به این که آنان چی میگویند. مسیر رابطه طالبان با ما و دیگر بخشهای جهان به عمل آنان بر میگردد. طالبان به شکل آشکار و خصوصی در باره آزادی سفر، در باره مبارزه با تروریزم و مبدل نشدن افغانستان به مرکز فعالیت تروریستان، حفظ حقوق اساسی مردم افغانستان به شمول زنان، دختران و اقلیتها، همهشمول بودن حکومت و جلوگیری از انتقامها تعهداتی را انجام دادند. این تعهدات بسیار مهم استند. جامعه جهانی همچنان از حکومت رهبری شده توسط طالبان توقعات واضح دارد. بیش از صد کشور به پای اعلامیهیی که ما روی آن تعهدات تهیه کردیم امضا کردند. شورای امنیت سازمان ملل توقعاتاش را واضح ساخته است. از این رو نه تنها برای ما بل برای بسیاری از کشورها در سراسر جهان ماهیت روابط حکومتی که شکل میگیرد بستگی به کارهایی دارد که انجام میشوند.
نجفیزاده: در سه هفته گذشته ما بعضی عملکردها (طالبان) را دیدیم. خبرنگاران لت و کوب شدند، چهارده خبرنگار امروز بازداشت شدند، زنان معترض در خیابانها لتوکوب شدند، صنفهای درسی براساس جنسیت جدا شدند، رسانههای محلی متوقف شدند، به خانههای مردم یورش بردند، حتا نقاشیهای روی دیوارهای کابل را پاک کردند. آیا منتظر برنامهریزی یک حادثه شبیه یاده سپتامبر استید؟
بلینکن: ما بر اساس اعمال آنان میبینیم که آنان رفتار خود را در برابر هر یکی از این اعمال توهین آمیز تغییر میدهند یا نه. این بسیار مهم خواهد بود که آیا آنان راهکارهای مشخص دارند و آیا این راهکارها عملی میشوند یا نه. اما ما یک تعهد دوامدار به مردم افغانستان داریم و همانگونه کشورهای زیادی در سراسر جهان. ما یکجا کار میکنیم و به دنبال راههایی استیم تا این تعهد را از منظر دیپلماتیک، سیاسی، اقتصادی، از طریق کمکها، این همه در توجه ما قرار خواهند داشت و این همه در هماهنگی با کشورهای دیگر انجام خواهد شد تا مردم را در سراسر افغانستان حمایت کنیم.
نجفیزاده: آیا توافق امریکا و طالبان در دوحه هنوز اجرایی است؟
بلینکن: از دید من یکی از پرسشهای مهم این است که آیا طالبان به تعهدات شان در باره مبارزه با تروریزم به شمول تعهدات شان در آن توافقنامه عمل خواهند کرد؟ ما در نهایت در بخش اساسی این توافقنامه که مربوط ما میشد و خروج نیروهای امریکایی بود، عملی کردیم. این توسط اداره پیشین با طالبان مذاکره و توافق شده بود. ما این تعهد را عملی کردهایم. تعهد روی مبدل نشدن افغانستان به مرکز تروریزم. ما میخواهیم که این تعهد توسط طالبان عملی شود، در حالی که ما معیارهای مورد نیاز برای رسیدهگی به هر ظهور دوباره تروریزم را روی دست داریم.
نجفیزاده: آقای وزیر، آیا ایالات متحده با کسانی که در پنجشیر و جاهای دیگر در برابر طالبان میجنگند در تماس است؟
بلینکن: تمرکز ما در حال حاضر روی کار با جامعه جهانی است تا برای حکومتی که در افغانستان ساخته میشود توقعات واضح را مشخص بسازند و این توقعات را با حکومت در میان بگذارد و بر اساس آن عمل کند.
نجفیزاده: به عنوان سوال پایانی، آقای وزیر به گونه مختصر بگویید که امریکا باید چه چیزی را از تهاجم به افغانستان و یا دو دهه حضور در افغانستان بیاموزد؟
بلینکن: این یک پرسش اساسی است. پرسش مهم است. پرسشی است که ما زمان و مکان برای تفکر در باره آن خواهیم داشت تا در برابر آن عکس العمل نشان داد. چیزی که من در حال حاضر در باره آن صحبت میکنم در باره قدمهای بعدی است تا ما بتوانیم به حمایت مان از مردم افغانستان ادامه دهیم و توقعات جامعه جهانی را حفظ کنیم. این محراق تمرکز من است.
نجفیزاده: و شما فکر میکنید که دموکراسی برای مردم افغانستان و افغانستان مناسب نیست؟ آیا شما از ترویج دموکراسی دست برداشته اید؟
بلینکن: به نظرم مردم در سراسر جهان به شمول افغانستان همه خواستهای اساسی دارند، به شمول آزاد زندگی کردن. فکر نمیکنم که این برای ما یا یک کسی دیگر متفاوت است. این یک خواست اساسی انسانی است و بیشتر آن در اعلامیه جهانی در باره حقوق بشر منعکس شده اند که باید همان گونه که به افراد دیگر عملی میشود برای مردم افغانستان نیز عملی شود. و امید من و فراتر از امید، توقع من این است که حکومت آینده افغانستان این حقوق اساسی را حقظ کند و اگر این کار را کند، پس این حکومتی است که ما میتوانیم با آن کار کنیم. اگر این کار را نکند، ما نیز با آن کار نمی کنیم.
نجفیزاده: تشکر از وقت تان.
بلینکن: تشکر، از بودن با شما خوشحالم.
دیدگاه تان در این باره