کوچه عاشقان و عارفان یکی از کوچههای تاریخی کابل به شمار میرود که پیشینه آن به اوایل ظهور اسلام در جهان برگردد.
این کوچه در شهر کهنه کابل قرار دارد و به روایت باشندهگان آن، عاشقان و عارفان نامهای پسران شاعر معروف زبان پارسی، خواجه عبدالله انصاری استند که در آن زمان در این منطقه زندهگی میکردند و از همین رو، این کوچه به این نام مسمی شده است.
سمیع، باشنده کابل گفت: «قدامت این تقریبا ۱۴۰۰ سال میشود که در زمان خلافت عثمان (رض) یا دین را که رساندن در همینجا به شهادت رسیدن مانند جابر انصار. شاه دو شمشیره ولی هم دوستان خدا بودند که دین اسلام را به اینجا رساندند و خودشان به شهادت رسیدند.»
در این کوچه خانههای ساخته شده از گِل دیده میشوند که نمادی از معماری کابل قدیم را به تصویر میکشد و با گذشت سالهای زیادی هنوز هم پابرجاست.
در کوچه عاشقان و عارفان خانههای، با معماریهای قدیم ساخته شده اند و کارگیری از چوبها با نقشهای گونهگون بر دَر و کلکین آن نیز به چشم میخورند.
علی محمد، باشنده کابل گفت: «در کوچه عاشقان و عارفان از همان قدیم مردم اصل کابل زندهگی میکردند، حالا از آن مردم هیچ در اینجا باقی نمانده است به جز یگان تا اگر مانده باشد و بس.»
هرچند برخی از دیوارهای این کوچه در جریان نبردهای دهههای گذشته آسیب دیده اند اما زیباییها و هنرهایی در چوبهای آن هنوز هم دیده میشوند.
منصور، باشنده کوچه عاشقان و عارفان گفت: «خانه قدیمی که میبینید از قدمت اش ۳۰۰ سال میشود که از پدر کلان ما برای ما میراث مانده است.»
افزون بر خانههای گِلی و چوبی، زیارتگاه عاشقان و عارف نیز از آبدههای دیرینه این کوچه به شمار میرود که با وجود تحولات هنوز پا برجاست.