انستیتیوت تحقیقاتی صلح اوسلو درگزارشی توافقنامه دوحه را زمینهساز سقوط نظام جمهوریت در افغانستان میداند.
بربنیاد این گزارش خروج عجولانه امریکا از کشور و دور نگهداشتن حکومت پیشین از مذاکرات دوحه سبب شد تا نظام پیشین از هم بپاشد.
در بخشی از گزارش انستیتوت تحقیقاتی صلح اوسلو آمده است: «امریکا از اساسی ترین موقفاش در برابر افغانستان که حفاظت از یک دولت دموکرات و منظم سیاسی که از سال ۲۰۰۱ پشتیبان آن بود، رو گشتاند و به تخلیه نظامیاش اولویت داد.»
طارق فرهادی، آگاه مسایل سیاسی به طلوعنیوز گفت: «بررسی کاملا درست نیست بخاطر که حکومت اشرف غنی میخواست که طالبان کاملا برای شان تسلیم شوند و جمله حکومت او شود، تیم مذاکراتی هم داشتند در دوحه برای یک مدت طولانی، اما نتوانستند که همراه با طالبان مذاکرات کنند.»
اما امارت اسلامی در واکنش به گزارش انستیتیوت تحقیقاتی صلح اوسلو، برایند توافقنامه دوحه را یک راه مناسب برای حل بحران و همچنان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان میداند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی در این باره چنین گفت: «امریکاییها هم از این که بیست سال جنگ بیتجربه را پیش بردند و مصرف بیجا کردند و مظالم مختلف را انجام دادند به این نتیجه رسیدند که دیگر تلاشهای نظامی شان نتیجه نمیدهد، به پیمان دوحه آمدند و یک راه مناسب بخاطر حل بحران بود.»
از سویی هم، برخی از آگاهان مسایل سیاسی به این باوراند که امریکا نباید به گونهی غیرمسوولانه از افغانستان خارج میشد.
به باور آنان، ایالات متحده امریکا قبل از خروج باید بر تشکیل حکومت موقت در کشور کار میکرد.
حسن حقیار، آگاه مسایل سیاسی، گفت: «امریکا دانست که اینجا کامیابی قطعی اش دشوار است، بناء بهتر داست که از راه مفاهمه و مذاکره با طالبان راه خروج را برای شان دریابند.»
احمد ولی فروزان، آگاه روابط بینالملل، گفت: «فساد در دولت افغانستان، در بیاتفاقی که در آنجا موجود بود همهی اینها سبب شده که امریکا بلاخره خارج شود از افغانستان.»
پیش از این، وزارت خارجه امریکا در گزارشی گفته بود که بیمیلی به گفتوگوهای صلح میان حکومت پیشین افغانستان و امارت اسلامی یکی از علتهای اصلی عملی شدن طرح خروج نیروهای امریکایی از افغانستان بود.