افغانستان در ۲۰۲۳ میلادی گواه فراز و فرودهای بسیار بود؛ اما یکی از مهمترین مسائلی که برای امارت اسلامی اهمیت فوق العاده دارد حل ناشده باقی مانده است.
جهان از روز نخست حاکمیت امارت اسلامی، شرط‌های را برای به رسمیت شناسی امارت اسلامی مطرح کرد؛ اما امارت اسلامی تا اکنون به برخی از آن‌ها تن نداده است.
در این سال، باوجود تعامل امارت اسلامی با برخی از کشورها، دادوستدهای اقتصادی و بازرگانی، سفرهای مقام‌های امارت اسلامی به کشورهای دیگر و آمدن مقام‌های کشورهای دیگر به افغانستان، امارت اسلامی از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشد.
هرچند امارت اسلامی همواره گفته که تمامی شرط‌های جهان را برآورده ساخته؛ اما جهان گفته که هنوز خواست‌های شان بر آورده نشده‌اند.
آزادی ذخایر ارزی افغانستان، رفع تحریم‌ها بر مقام‌های امارت اسلامی و به رسمیت شناسی امارت اسلامی از سوی جهان از خواست‌های مهم حکومت سرپرست شمرده می‌شوند.
در مقابل، رعایت مسایل حقوق بشری، اجازه یافتن دختران برای رفتن به مکتب‌ها و دانشگاه‌ها، راه‌اندازی گفتمان ملی، مصوونیت خاک افغانستان در برابر کشورهای دیگر و پیکار با هراس‌افگنی از مسایل بوده‌اند که همواره جهان بر عملی‌شدن آن‌ها تاکید ورزیده است.
رزا اوتونباویا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان در ۲۰ دسمبر ۲۰۲۳ گفت: «گفت‌وگو مشروعیت نمی‌بخشد. از آن می‌توان برای ابراز عدم تایید و در عین حال تشویق به تغییر استفاده کرد.»
در سیزدهم سپتمبر ۲۰۲۳دولت چین جاو شینگ را به عنوان سفیر جدید این کشور به افغانستان فرستاد و رییس‌الوزرای امارت اسلامی در مراسمی در ارگ "اعتمادنامه" سفیر جدید چین را پذیرفت و در اول دسمبر وزارت خارجه‌ی چین، اعتمادنامه بلال کریمی را هم‌چون سفیر امارت اسلامی در بیجینگ پذیرفت.
در سال دوهزار و بیست و سه نشست‌های گوناگونی پیرامون اوضاع افغانستان برگذار شده‌اند که از این قرار است:
- نشست فارمت مسکو در کازان ۲۳ سپتمبر ۲۰۲۳
- نشست شورای امنیت درباره داعش و افغانستان در ۲۵ اگست ۲۰۲۳
- نشست سمرقند در اوزبیکستان در ۱۵ اگست ۲۰۲۳
- نشست نمایندگان ویژه کشورهای همسایه برای افغانستان در ازبیکستان در ۷ مارچ ۲۰۲۳
- نشست آستانه در قزاقستان در ۱۲ اگست سال ۲۰۲۳
- نشست امنیت هرات در تاجیکستان در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۳
- نشست شانگهای به گونه‌ی مجازی به میزبانی هند در ۴ جولای ۲۰۲۳
- نشست مجمع اسلو در ناروی در ۱۳ جون ۲۰۲۳
- نشست اتحادیه اروپا-آسیای مرکزی در قزاقستان در ۲ جون ۲۰۲۳
اما تنها در نشست‌های فارمت مسکو، مجمع اوسلو و سمرقند نمایندگان امارت اسلامی شرکت کردند.
یو شیائویونگ نماینده ویژه چین برای افغانستان، در ۲۹ سپتمبر ۲۰۲۳ گفت: «جامعه منطقه‌ای و بین‌المللی باید از ایالات متحده بخواهد که به تعهدات و مسوولیت‌های خود در قبال افغانستان عمل کند. همان گونه که می‌دانیم، اشغال ۲۰ ساله افغانستان از سوی امریکا و ناتو سبب مشکلات زیادی برای مردم افغانستان و نیز ویرانی این کشور شده است. ایالات متحده و متحدانش کمک‌ها را به افغانستان قطع کرده‌اند، دارایی‌های این کشور را نیز مسدود کرده و تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را بالای افغانستان وضع کرده‌اند که مشکلات مردم این کشور را بدتر کرده است.»
آصف علی خان درانی نماینده ویژه پاکستان برای افغانستان، در ۲۹ سپتمبر۲۰۲۳ گفت: «پاکستان معتقد است که با انجام تعامل با مقام‌های کنونی افغانستان، ما می‌توانیم به آوردن صلح در این کشور و نیز رفاه و آرامش مردم افغانستان کمک کنیم.»
در سال دوهزار و بیست و سه، مقام‌های گوناگون امارت اسلامی به کشورهای مختلف جهان سفرهای داشته‌اند که از این قرار اند:
- سفر امیرخان متقی به تهران در بیست و ۲ دسمبر ۲۰۲۳
- سفر ملا عبدالغنی برادر به ایران در ۳ نوامبر ۲۰۲۳
- سفر امیرخان متقی به ترکیه در ۲۸ اکتوبر ۲۰۲۳
- سفر امیرخان متقی به قطر در ۲۹ جولای ۲۰۲۳
- سفر امیرخان متقی به پاکستان در ۵ می ۲۰۲۳
ارزیابی مستقلانه دبیرکل سازمان ملل متحد پیرامون افغانستان از رویدادهای مهمی دیگر در بخش سیاسی افغانستان بود.
این ارزیابی در دوازدهم نوامبر به دسترس طلوع‌نیوز قرار گرفت و همگانی شد.
بخش‌های کلیدی ارزیابی مستقلانه دبیرکل سازمان ملل متحد قرار ذیل اند:
- پیوستن افغانستان به نظام جهانی و با تامین نیازهای آنان اعتمادسازی و همکاری‌های منطقه‌ای در بخش‌های سیاسی و امنیتی
- اعتمادسازی از طریق رسیدگی به نیازهای فوری شهروندان افغانستان
- ادامه همکاری در مسایل کلیدی امنیتی، منطقه‌ای و سیاسی
- نقشه‌راه برای ادغام دوباره دولت افغانستان در سیستم بین‌المللی
- تاکید بر رعایت اصل عدم تبعیض، حقوق زنان و سهم‌دادن زنان و دختران در تمام عرصه‌ها و نیز رعایت حقوق و آزادی‌های اساسی همه شهروندان افغانستان
اما وزارت خارجه با ارسال یک نامه به ارزیابی مستقلانه دبیرکل سازمان ملل متحد پاسخ داد و در این نامه از سازمان ملل متحد خواست تا رفع تحریم‌ها به ویژه محدودیت‌های بانکی و آزادشدن دارایی‌ها، تقویت تعامل و حل موارد اختلافی در اولویت قرار داده شوند.
در یازدهم دسمبر نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد به میزبانی سویس درباره‌ی افغانستان، پشت درهای بسته برگزار شد و در این نشست که شماری از بانون از افغانستان نیز دعوت شده بودند، مسایلِ پیرامون افغانستان و ارزیابی مستقلانه‌ی فریدون سنیرلی اوغلو، هماهنگ‌کننده ویژه‌ی سازمان ملل متحد درباره‌ی افغانستان، به بحث گرفته شد.
در سال دو هزار و بیست و سه میلادی، چندین قونسل‌گری امارت اسلامی در کشورهای گوناگون جهان بازگشایی شدند.
- در بیست و هشتم فبروری دیپلومات‌های امارت اسلامی کارشان را به گونه‌ی رسمی در قونسل‌گری افغانستان در استانبول ترکیه آغاز کردند.
- در بیست و هفتم فبروری سفارت افغانستان در تهران به گونه‌ی رسمی به دیپلومات‌های امارت اسلامی واگذار شد.
- در بیست و چهارم نوامبر سفارت افغانستان در دهلی‌نو از توقف فعالیت‌هایش به گونه‌ی دایمی خبر داد و علت توقف فعالیت‌هایش را فشار دولت هند و امارت اسلامی برای واگذاری این سفارت خوانده بودند.
اما پس از گذشت ۱۳ روز، سخنگوی وزارت خارجه‌ی هند در یک نشست خبری افزود که سفارت افغانستان در هند به فعالیت‌هایش ادامه می‌دهد.
آریندام باغچی، سخنگوی وزارت خارجه هند در یک نشست خبری در ۷ دسمبر گفت: «سفارت افغانستان در دهلی نو و قونسل‌گری‌های افغانستان در حیدرآباد و ممبی فعالیت دارند. شما می‌توانید از پرچم‌های‌شان که برافراشته‌اند، این موضوع را متوجه شود. موقف ما درباره به رسمیت شناختن تغییر نکرده است، دیپلومات‌های افغان این‌جا هستند و برای شهروندان افغان خدمات قونسلی را فراهم می‌کنند.»
از سویی هم، در این سال، مخالفان سیاسی امارت اسلامی نیز نشست‌های را بی‌حضور نماینده امارت اسلامی در چندین کشور جهان برگزار کردند که از این قرار اند:
- نشست "افغانستان میان گذشته و آینده" در مسکو در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳
- نشست ویانا در اتریش در چهارم دسمبر ۲۰۲۳
نشست‌های که با واکنش امارت اسلامی نیز روبه‌رو شد.
برخی از مقام‌های ارشد امارت اسلامی به شمول سرپرست وزارت خارجه و دفاع این‌گونه نشست‌ها را به هدف تضعیف نظام کنونی خواندند.
نبود قانون اساسی در کشور هنوز هم یکی از چالش‌ها در کشور است، هرچند امارت اسلامی از کار روی قانون اساسی اطمینان می‌دهد؛ اما با گذشت نزدیک به دو و نیم سال هنوز کار آن پایان نیافته است.
سخنگوی امارت اسلامی در ۱۷ سپتمبر ۲۰۲۳ به طلوع‌نیوز گفت که پس از تصویب قانون اساسی کابینه رسمی اعلام خواهد شد و این کابینه رسمی می‌شود.
در این سال برخلاف سال‌های دیگر روابط میان کابل و اسلام‌آباد نیز به تیره‌گی گراید.
مساله‌ی تی تی پی و اختلاف‌های مرزی از مسایلی بودند که سبب تیره‌گی روابط میان امارت اسلامی و پاکستان شد.
مساله‌ی که پاکستان در برابر آن مهاجران افغان را از این کشور اخراج کرد.
به تاریخ بیست و نه دسمبر ۲۰۲۳میلادی علیم‌خان یاسین گیلدییف سفیر قزاقستان در افغانستان در دیدار با امیرخان متقی از بیرون کشیدن افراد امارت اسلامی از لیست تحریم‌ها خبر داد.
به گفته‌ی معاون سخنگوی وزارت خارجه امارت اسلامی، آقای گیلدییف افزود که این تصمیم از سوی دادگاه عالی این کشور گرفته شده و قزاقستان می‌خواهد روابط تجاری و سیاسی خود با افغانستان را گسترش دهد.
در این دیدار امیرخان متقی تاکید کرد که رفع تحریم‌ها از سوی قزاقستان به سود دو کشور می‌انجامد.
سال دو هزار و بیست و سه میلادی در کشور در حالی به پایان می‌رسد که کابینه‌ی امارت اسلامی هنوز هم‌چون کابینه سرپرست است و سرنوشت پرچم سه رنگ و قانون اساسی تازه نیز روشن نشده، دیده شود که سرنوشت این مسایل در سال‌های آینده چه خواهد شد؟