با افزایش موج بازگشت مهاجران افغان از کشورهای همسایه، به‌ویژه پاکستان، بسیاری از خانواده‌های بازگشتی با چالش جدی نبود سرپناه روبه‌رو هستند.

شماری از مهاجرانی که از طریق گذرگاه تورخم به کشور اخراج شده‌اند می‌گویند نه‌تنها خانه‌ای برای زندگی ندارند، بلکه زمینی هم برای ساخت سرپناه در اختیارشان نیست.

آنان از حکومت سرپرست خواستار رسیدگی فوری به وضعیت‌شان هستند.

بختیار مهاجر اخراج‌شده از پاکستان گفت: «همه حاصلات و گاوهای ما از بین رفت. این مشکلات از زمانی شروع شد که بر ما چاپه انداختند. بیارزاده، پسرم، نیز بازداشت شده و کسانی را هم که در خانه بودند، دستگیر کردند.»

محمد نبی مهاجر اخراج‌شده از پاکستان گفت: «خواست ما این است که زمینه‌ی کار برای ما فراهم شود. نه خانه‌ای داریم، نه زمینی. تمام وسایل ما در بیرون افتاده‌ است. نه کاری هست و نه کسی برای ما زمینه‌ی کار فراهم کرده؛ اما مهم‌ترین خواست ما این است که سرپناهی برای ما ایجاد شود.»

در همین حال، وزارت شهرسازی از ایجاد ده‌ها شهرک رهایشی برای مهاجران در بخش‌های مختلف کشور خبر می‌دهد.

کمال افغان سخن‌گوی این وزارت می‌گوید که تاکنون شصت شهرک برای مهاجران در سراسر کشور آماده شده است.

سخن‌گوی وزارت شهرسازی و مسکن در این باره گفت: «وزارت شهرسازی و مسکن، که رهبری کمیته‌ اسکان دایمی را به‌عهده دارد، تاکنون در سراسر کشور ۶۰ شهرک برای مهاجران اخراج‌شده اجباری آماده کرده است و تیم‌های ولایتی ما هنوز هم مصروف ساخت‌وساز شهرک‌های دیگر هستند.»

در همین حال، برنامه جهانی خوراک در گزارشی به افزایش اخراج مهاجران افغان از پاکستان اشاره کرده و گفته است که پیش‌بینی می‌شود ۱.۶ میلیون نفر از پاکستان و شماری از ایران در آینده نزدیک به افغانستان بازگردانده شوند.

این نهاد افزوده که تعلیق کمک‌های بشردوستانه امریکا و افزایش بازگشت مهاجران، وضعیت انسانی در افغانستان را بحرانی‌تر کرده است.

در گزارش دبلیوایف‌پی آمده است: «از آگست ۲۰۲۱، بیش از ۲.۷ میلیون مهاجر افغان از پاکستان و ایران به کشور برگشته‌اند و در سال ۲۰۲۵ روند بازگشت شدت گرفته است؛ انتظار می‌رود ۱.۶ میلیون نفر از پاکستان اخراج شوند و شماری نیز از ایران بازگردند.»

جمعه‌خان پویا فعال حقوق مهاجران گفت: «ارایه خدماتی مانند روان‌درمانی، کمک‌های مالی، ترانسپورت و دیگر خدمات اولیه و سهولت‌ها، از مسوولیت‌های نهادهای بین‌المللی و به‌ویژه نهادهای امدادگر است، تا برای مهاجران افغان در نظر گرفته شود.»

در همین حال، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر نیز اعلام کرده‌اند که از اول تا هفتم ماه اپریل سال جاری، مجموعاً ۱,۸۲۵ خانواده شامل ۱۲,۷۷۵ نفر از طریق گذرگاه‌های تورخم و سپین‌بولدک به کشور برگشته‌اند.