بررسی یک آمار لوی سارنوالی نشان می دهد که کابل حتا در میان ده ولایتی هم قرار نمی گیرد که بیشترین قضایای جنایی بررسی شده را در سارنوالی های استیناف کشور دارند.
در این آمار که از ماه جدی پارسال تا ماه جوزای امسال را دربر می گیرد، آمده است که کابل در این مدت، تنها بیش از سه صد پرونده بررسی شده را در سارنوالی ها داشته است.
آمارهای لوی سارنوالی نشان میدهند که بین ماههای جدی پارسال تا ماه جوزای امسال، در سارنوالیهای استیناف کشور، به بیش از شانزده هزار قضیه جنایی رسیدهگی شده است؛ قاچاق مواد مخدر، دزدی و قتل، بیشترین این قضایا را میساختهاند.
و اما بربنیاد این آمار، در حالی که ننگرهار، کندهار و هرات، بیشترین قضایا را در این مدت داشتهاند، کابل حتا در میان ده ولایت با بیشترین قضایا هم نیست.
جمشید رسولی - سخنگوی لوی سارنوالی، گفت: «برنامه کلان دولت جمهوری افغانستان، خصوصاً لوی سارنوالی افغانستان، برای افزایش و گسترش دسترسی مردم به عدالت است.»
در همین حال، خبرنگار طلوع نیوز به روستایی در شمال کابل سر زده است که باشنده گانش می گویند به جای رفتن به نهادهای عدلی و قضایی، خودشان چنین قضایا را بیشتر در جرگه های مردمی حل و فصل می کنند.
یکروز پیش، در جرگهیی ریشه اختلافات میان دو خانواده را که قربانیانی نیز داشته است، بررسی کرده و به گفته خودشان، به آن اختلافات پایان بخشیدهاند.
امروز هم با گردآمدن در اینجا، میخواهند مقدمات حل قضیه دیگری را بریزند.
اینجا روستای «پایانده» ولسوالی فرزه در پایتخت افغانستان است.
حاجی شهابالدین - بزرگ قوم در روستای پایانده ولسوالی فرزه، گفت: «سر آب هم اگر جنگ میکنی، سارنوالی راهیات میکنند، سارنوالی به محکمه راهیات میکند. دگر آنجا که افتادی، در ششماه و پنجماه هم خلاص نمیشوی.»
محمد رفیع - بزرگ قوم در روستای پایانده ولسوالی فرزه، گفت: «چرا ما خود را جنجال بدهیم؟ چرا خود را مانده و ذله بسازیم؟ چرا پول خود را مصرف کنیم؟ هرجا که برویم، اگر ستره محکمه هم برویم، ستره محکمه هم باز دوباره ما را راجع میسازد به همین ریشسفیدان و علمای منطقه.»
به گفته این مردان، در یکهفته دستکم پنج قضیه در جرگههای مردمی در این روستا، حل و فصل میشوند.
از جنجالهای خُرد گرفته تا رویدادهای بزرگی چون قتل که برای رسیدهگی به آنها، کار به جریمه و بخشیدن زمین تا بددادن دختران به طرف مدعی قضیه هم، میکشد.
ملک عزیزالله - بزرگ قوم در روستای پایانده ولسوالی فرزه، گفت: «وارثین مقتول را ما باید راضی بسازیم، عذرشان را کنیم و یا توسط پیسه، یا توسط زمین و اینچیزها که زیاد است، هست این گپها شده!»
پیش از این در باره رسیدهگی به قضایا در بخشهای زیر اداره طالبان و سپردن این قضایا از سوی مردم به این گروه، نیز گزارشهایی پخش شدهاند؛ اما آنچه که در روستای پایانده ولسوالی فرزه دیدیم و شنیدیم، نشان میدهد که در برخی از بخشهای زیر اداره حکومت که نزدیک به شهرهای بزرگ هم استند، هنوز این معضل برجاست.