شماری از بازماندهگان قربانیان جنگهای میان گروهی مجاهدین در کابل، حکومتهای پس از طالبان را به نادیده گرفتن دادخواهیهای آنان متهم میکنند.
این بازماندهگان میگویند که پیوستن گروههای مسلح به روند صلح، نباید مانعی فراراه اجرای عدالت باشد.
در همین حال، حقوقدانان، نیز بر نیاز پیگیری جنایتهای جنگی در کشور تأکید میورزند.
بیش از دو دهه از جنگهای میان گروهی مجاهدین در کابل میگذرد؛ اما امروز هم، مرکزیترین بخشهای پایتخت، نشانههایی از آن جنگها را در خود دارند.
گلبدین حکمتیار یکی از طرفهای آن جنگها بود که به گفته باشندهگان کابل، فرماندهان وی با پرتاب هزاران موشک بر خانههای مردم، بیشتر از هر طرف دیگر این جنگها، به جنایتهای جنگی متهم استند.
شاید از همین رو است که شماری از باشندهگان کابل، از تحولات روزهای اخیر در کشور، ناخشنود استند.
عبدالواحد، باشنده کابل، گفت «ما نمیفهمیم که این مملکت، چی رقم یک مملکت است!؟ هر کسی هرچه دلش خواست، برای خود میکند؛ اما این روزها هم نخواهند ماند!»
حلیم، دانشجو، گفت: «این (حکمتیار) میخواهد از خود یک شخصیت سیاسی بسازد، یک شخصیت خوب! بسازد برای خود و سابقه خود را با گپهایی که میزند، با کارهایی که روی دست دارد، از بین ببرد.»
نذیر احمد که اکنون دارو ساز است، در کودکی و در فرود آمدن یک موشک در جنگهای میان گروهی کابل یک پایش را از دست داد. دردی که به گفته خودش، او را از رفتن به جلوترها بازداشته است.
نذیر احمد، داروساز، گفت: «در اثر راکتهای همین گلبدین و از دیگر حزبها بود که من شش ساله بودم، به همین سرنوشت دچار شدم. ما از اینها هیچ خاطره خوش نداریم و باید از کارهایی که کردهاند، ما را که به این حال روز رسانیده اند، به مردم جواب بدهند!»
ماه گُل، یک قربانی دیگر این خشونتها، با فرود آمدن یک موشک، شوهر و دختر سیزده سالهاش را از دست داد و خودش ماند و مسوولیت رسیدهگی به پسران هفت ساله و چهار سالهاش!
ماه گُل، باشنده کابل، گفت: «از خدا که نمیترسند! از دل یک غریب نمیآیند! از دل یک بیچاره نمیآیند! از دل یک یتیم که چهارساله از پدر ماند! میلیونها تن همینطور (مانند ما) بیسرنوشت ماندهاند. غیر از این که صبر خدا کنیم و دست ما و دامن خدا باشد، دیگر چه کاری میتوانیم؟»
در این میان، حقوقدانان بر نیاز پیگیری جنایتهای جنگی در کشور، تأکید میورزند.
کاری که به باور این حقوقدانان، در پرداختن به آن خود قربانیان این جنگها باید بیشتر سهم بگیرند.
وحید فرزهیی، حقوقدان، گفت: «متاسفانه عدالت انتقالی در نیمه راه باقی ماند و این سبب شده است که امروز، هر مجرم و هر ذیدخل در جنگها، به خصوص جنایات جنگییی که در افغانستان صورت گرفت، بیایند به دولت بپیوندند و هیچ گونه آثار و علایم جرمی در قبال آنان، قابل بررسی نباشد.»
جنگهای داخلی در دوره مجاهدین و به تاراج رفتن همه چیز در پایتخت، همواره دست اندرکاران آن نظام را با انتقادها روبرو ساختهاند. در این میان، حکومتهای پس از طالبان، نیز به علت آنچه که توجه نکردن به دادخواهی قربانیان این جنگها، گفته میشود، زیر پرسش بودهاند.