امروز، بیست و ششم ماه دلو، برابر است با بیست نُهمین سالروز خروج ار تش سرخ شوروی از افغانستان.
در بیست و ششم ماه دلو سال ۱۳۶۷هجری خورشیدی، آخرین واحدهای ارتش اتحاد جماهیر شوروی پیشین، در نتیجۀ مبارزۀ «مجاهدین» از افغانستان بیرون شدند و به حضور ده ساله شان در این کشور، پایان دادند.
ارتش سرخ شوروی، در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، برای حمایت از حکومت حزب دموکراتیک خلق، به افغانستان حمله کرد و با آوردن قشون بیش از یک صد هزار نفری، افغانستان را رسمأ در اشغال خود قرار دادند.
اما، بیست و نُه سال پیش از امروز، این ارتش پس از نُه سال جنگ و درگیری مرگ بار، افغانستان را ترک کردند .
در این جنگ نُه ساله، بیش از یک میلیون افغان به شمول ۹۰هزار مجاهد، بیش از ۲۰هزار نیروهای امنیتی و شماری زیادی از غیرنظامیان کشته شدند. این جنگ، جان ۱۴ هزار عسکر شوروی را نیز گرفت.
همزمان با سالروز خروج قشون سرخ شوروی از افغانستان، محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان در صفحۀ تویترش نگاشته است که «۲۶ دلو برابر است با پایان اشغال شوروی وقت در افغانستان. از هنگام تهاجم، افغانستان هزینۀ سنگینی انسانی و مالی را پرداخته است. من از تمام افغان هایی که در این جنگ و پس از آن، قربانی شده اند، قدردانی می کنم.»
وی افزوده است: «اما هیچ کدام آن ها نتوانستند ارادۀ ما را به خاطر سرمایه گذاری و دوباره ساختن افغانستان درهم بشکنند. به همین ترتیب، ما باید از لحاظ اقتصادی روی پای خود بیاستیم تا استقلال کامل داشته باشیم. من از تمامی افغان ها می خواهم که از برنامه های اصلاحی حکومت پشتیبانی کنند، تا بتوانیم تولیدات و رشد اقتصادی مان را پیشرفت بدهیم تا یک آیندۀ باثبات و بدون جنگ را برای نسل آیندۀ مان به میراث بگذاریم.»
در سال ۱۹۷۹میلادی، حفیظ الله امین، حاکم افغانستان بود. جاسوسان «ک جی بی» در آن زمان به سردم داران شوروی گفتند که حاکمیت حفیظ الله امین، برای اتحاد جماهیر شوروی یک تهدید است و نیز آنان به امین اعتماد ندارند که وی به اتحاد شوروی وفادار باشد.
شوروی نیز در آن زمان فکر می کرد که حفیظ الله امین در مرگ نورمحمد ترکی، کسی که پیش از وی رییس جمهور بود، دست دارد.
به همین دلایل، شوروی در بیست و دوم ماه دسامبر سال ۱۹۷۹ تصمیم بر کنار زدن امین گرفت و مشاوران شوری برای ارتش افغانستان، گام هایی را در این راستا برداشتند.
نخست، آنان تمام ارتباطات تلفنی را در کابل قطع کردند؛ چنان که حتا یک پیام هم اجازه نبود تا به داخل و یا از داخل به بیرون از شهر فرستاده شود. همزمان با این، نیروهای هوایی شوروی نیز به کابل رسیدند.
امین که متوجه این موارد شد، به کاخ ریاست جمهوری پنا برد. در بیست و هفتم ماه دسامبر در حدود ۷۰۰ نیروی ارتش شوروی بخش هایی مهم حکومت و ساختمان های متعلق به ارتش در کابل را تصرف کردند.
در شب همین روز، نیروهای شوروی تمامی سیستم های ارتباطی کابل را ویران کردند و مدتی بعد بر کاخ ریاست جمهوری حمله کردند.
اما، هنگامی که صبح شد، امین و فرزندش کشته شده بودند. بلافاصله، ببرک کارمل به جای امین گماشته شد و به حکمروایی اش تا سال ۱۹۸۶ ادامه داد.
پس از آن، در سال ۱۹۸۷ داکتر نجیب الله احمدزی، به مسنت قدرت تکیه زد و تا سال ۱۹۹۲ بر افغانستان حکم راند.
هنگامی که مهاجدین سرگرم جنگ در کشور بودند، نیروهای شوروی کنترول بخش هایی مهم افغانستان به ویژه بزرگ شهرها را در اختیار داشتند.
تهاجم شوروی در افغانستان، واکنش های جهانی را به همراه داشت و کشورهای جهان در این باره موافق نبودند.
به همین دلیل، جیمی کارتر، رییس جمهور وقت ایالات متحده، عملکرد شوروی را در افغانستان، بزرگ ترین و جدی ترین تهدید برای صلح، پس از جنگ جهانی دوم خواند.
در دهۀ ۱۹۸۰ میلادی، مهاجدین که از سوی کشورهای ایالات متحده، بریتانیا، عربستان سعودی و پاکستان پشتیبانی می شدند، خودشان را برای مقابله با شوروی آماده کردند.
در این زمان، پاکستان نیز شوروی را برای امنیت خود یک تهدید تلقی کرد.
همزمان با تداوم جنگ، شمار زیادی از نیروهای شوروی کشته شدند. مایکل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی، این جنگ را «زخم ناسور» خواند.
اما، پس از خروج شوروی، صلح در افغانستان تحقق نیافت و جنگ های داخلی آغاز شدند. این جنگ ها، در حدود ده سال دوام کرد و پس از آن، رژیم سیاۀ طالبان بر افغانستان مسلط شد و برای پنج سال دوام کرد.