شماری از پژوهشگران بخش صلح و جنگ و استادان دیپلماسی دانشگاه‌های بیرونی، می‌گویند اگر قرار باشد گفت‌وگوهای صلح از سر گرفته شوند، حکومت افغانستان نباید از این گفت‌وگوها کنار گذاشته شود.
این پژوهشگران و استادان دانشگاه، امروز (پنج‌شنبه، ۴میزان) در نشستی که زیر نام «روند صلح افغانستان – راهی در پیش» در دانشگاه امریکایی – افغانستان، در کابل برگزار شده بود، دربارۀ صلح و جنگ افغانستان گفت‌وگو کردند.
به باور این پژوفشگران، نبود تعهد طالبان به آتش‌بس سراسری در آغاز و دخیل ساخته‌نشدن کشورهای منطقه و حکومت افغانستان در گفت‌وگوها میان امریکا و طالبان از کمبودهای روند صلحی بودند که از سوی دانلد ترمپ، رییسی‌جمهور امریکا متوقف شد.
ویلیم مالی، استاد دیپلماسی در یکی از دانشگاه‌های بیرونی گفت: «در روند صلح نباید تلاش شود که حکومت افغانستان کنار گذاشته شود؛ زیرا این کار به معنای ضربه زدن به تمامی تلاش‌های بیست سال اخیر برای داشتن یک نظم قانونی در افغانستان خواهد بود. نابود سازی این نظم برای مردم افغانستان پیامدهای ناخوش‌آیندی خواهد داشت. نکتۀ دوم این‌که اگر قرار باشد در آینده روندی آغاز گردد، باید کاملأ واقعی باشد و اوضاع منطقه در آن در نظر گرفته شود.»
سمیع مهدی، رییس رادیو آزادی در افغانستان نیز که در این نشست حضور داشت، بیان داشت: «پس از یک سال، ده یا نُه دور گفت‌وگوها سقوط کرده‌اند. باید ساختار گفت‌وگوها تغییر کند. افغانستان باید از روز اول در روند صلح دخیل شود، در غیر آن، فکر می‌کنم گفت‌وگوها دوباره میان طالبان و امریکا خواهند بود که حدس می‌زنم به خروج نیروهای امریکایی خواهد انجامید نه به صلح.»
رییس‌جمهور امریکا، نزدیک به سه هفته پیش در واکنش به یک حملۀ طالبان، گفت‌وگوهای واشنگتن را با این گروه که برای در حدود یک سال ادامه داشتند، متوقف کرد.
شماری از مقام‌های امریکایی، اخیرأ گفتند که در صورت توافق طالبان به کاهش خشونت‌ها این گفت‌وگوها از سر گرفته شده می‌توانند.
برخی دیگر از شرکت کننده‌گان نشست امروز در دانشگاه امریکایی – افغانستان، نیز خواهان از سرگیری گفت‌وگوهای صلح امریکا با طالبان شدند.
عمر صدر، پژوهشگر و نویسنده در این باره بیان داشت: «نخست از همه، گفت‌وگوها باید دربرگیرندۀ حکومت افغانستان نیز باشند. این ناممکن نیست. دوم این‌که باید بخش‌هایی از توافق‌نامه به‌گونه‌یی نباشند که اول نیروهای خارجی بیرون شوند و سپس طالبان به آتش‌بس تن در دهند، یعنی طالبان باید آتش‌بس سراسری را پیش از خروج بپذیرند.»
حبیبه سرابی، معاون شورای عالی صلح نیز که در این نشست حضور داشت، افزود: «فکر می‌کنم که امریکا باید اجماع منطقه‌یی را ایجاد کند و برای ایجاد این اجماع به حکومت افغانستان کمک نماید. حکومت افغانستان باید در گفت وگوهای صلح سهیم باشد، بی‌شمولیت حکومت افغانستان، روند صلح برای مردم افغانستان نخواهد بود بل روندی خواهد بود که در پایان به ما سودی نخواهد رسانید.»
این همه در حالی است که حکومت افغانستان، یک هفته پیش اعلام کرد که تمامی تلاش‌هایش برای صلح را متوقف کرده‌است.