افغانستان دربیست سال گذشته با کمک‌های سیل آسای جهان و امریکا به دست آوردهای بزرگ اقتصادی رسید، اما به گفته آگاهان اقتصاد، این دست‌آوردها پاداشت زیاد در کشور نداشته اند و با بیرون شدن یکباره‌گی خارجی‌ها بخشی از این دست‌آوردها هم سخت شکننده شده‌اند.
در سال‌های حضور جهانیان و امریکا در افغانستان، رشد اقتصادی کشور به بیش از بیست و یک درصد رسید و در کنار سرمایه گذاری‌های هنگفت جهان در زیربناهای کشور، ده‌ها میلیارد دالر سرمایه گذاری‌های بخش‌های خصوصی به ویژه در بخش ساختمانی سیمای شهرهای کشور را تغییرداد.
مسوولان اتاق‌های تجارت و صنایع می‌گویند که با وجود این همه پیشرفت‌ها، خارجی‌ها در نهایت افغانستان را در بحران اقتصادی رها کردند.
در سال ۲۰۰۷ میلادی، رشد اقتصاد کشور به بیش از بیست و یک درصد رسید و در این سال‌ها جذب سرمایه گذاری‌های سالانه خصوصی به حدود چهار میلیارد دالر در بخش‌های گوناگون تخمین می‌شد.
میزان ناداری در این سال‌ها کاهش چشمگیر داشت و با رونق گرفتن کار و بار، صدها شرکت بازرگانی، حمل ونقل، بانک‌ها و شرکت‌های خدماتی در کشور آغاز بکار کردند.
خانجان الکوزی، معاون فدراسیون اتاق‌های تجارت افغانستان، می‌گوید: «در حدود ۵۰ الی ۶۰ میلیارد دالر سرمایه در بخش‌های تولید معادن و خدمات در افعانستان صورت گرفت چون تقاضا موجود بود.»
امریکا میزان کمک‌های بیست سال گذشته را به افغانستان در حدود دو تریلیون دالر تخمین کرده است که این مقدار کمک‌ها برابر است با پولی که برای پلان مارشال، یعنی ساخت اروپا، هزینه شده است.
اما حکومت پیشین تمام کمک‌های جهان را که از آن‌ها حساب وجود داشته است، حدود هشتاد میلیارد دالر حساب کرده است.
با این همه، کمک‌ها در بیست سال طلایی برای توسعه افغانستان نابرابر، نامتوازن و غیرشفاف بوده اند.
شماری از آگاهان می‌گویند که بیشترین کمک‌های امریکا حیف و میل و یا دوباره به کشورهای کمک کننده برگشت کرده‌اند و پروژه‌هایی که درافغانستان با این کمک‌ها عملی شده اند، نیز پایدار نبوده اند.
سید مسعود، کارشناس امور اقتصادی، می‌گوید: «اقتصاد ما اقتصاد مافیایی شده بود و یک تعداد محدود افراد تمام سرمایه افغانستان یعنی در حدود ۹۵ درصد آن‌را در اختیار خویش قرار داده بودند.»
خانجان الکوزی، معاون فدراسیون اتاق‌های تجارت افغانستان، می‌گوید: «اگر بررسی شود واضح دیده خواهد شد که حکومت‌های گذشته و خارجی‌ها تا چه انداره ناکام بوده اند و باعث ایجاد فساد و مافیا و حیف و میل شدن آن کمک‌ها شدند.»
ازسویی هم، در بیست سال گذشته افغانستان با کمک کشورهای خارجی روابط جهانی و منطقه‌یی‌اش را در بخش بازرگانی و ترانزیت توسعه و گسترش داد.
در کنار عضویت افغانستان در سازمان تجارت جهانی و سازمان جهانی جاده، پروژه‌های بزرگ توسعه‌یی مانند تاپی، کاسا یک هزار، سهم گیری در پروژه‌های راه آهن منطقه‌یی راه لاجورد و چابهار بروی افغانستان بازشدند، هرچند بسیاری از این پروژه‌ها به ثمر نرسیدند.
سید مسعود، کارشناس امور اقتصادی، می‌گوید: «معادن افغانستان در ۲۰ سال گذشته هیچ‌گاه دست نخوردند، چون وجود چنین مافیایی باعث شده بود هر یک رقابت ناسالمی برای تصاحب آن معادن میان همدیگر ایحاد کنند و زمینه برای فروش آن به نفغ شخصی شاد ایجاد کنند.»
طارق فرهادی، مشاور رییس جمهور پیشین، می‌گوید: «در افغانستان حدود ۱۸ میلیون نفر با خطر فقر و گرسنگی مواجه‌اند و ما باید کمک کنیم که کمک‌های جامعه بین الملل ادامه بیاید.»
با این همه، در بیست سال گذشته با سرازیرشدن ده‌ها میلیارد دالر کمک‌های جهانی و تلاش‌های جهان برای اقتصاد مرفع و خودبسنده افغانستان، این وضع یک بار دیگر با رکود اقتصادی همراه است.
جهانیان افغانستان را درحالی رها کردند که رشد اقتصادی کشور هنوز زیرصفر است، بانک‌ها نمی‌توانند سپرده‌های مردم را بدهند، سرمایه‌ها از کشور فرار می‌کنند، بیشتر کارمندان دولت بی‌کارشده‌اند و سطح ارایه خدمات به مردم به هیچ خلاصه می‌شوند.
دیدگاه تان در این باره