بر بنیاد تخمین‌ها درهفت سال گذشته از بهر بی سرنوشت ماندن معدن مس عینک، بیش از دو میلیارد دالر امریکایی به درآمدهای ملی زیان رسیده است.
یافته‌های یک گزارش طلوع نیوز نشان می‌دهند که با گذشت ۱۰ سال از آغاز کار پروژه مس عینک، تاکنون تعهدات اندکی از سوی دو طرف قرارداد در این پروژه عملی شده اند، و در حال حاضر به علت اختلافات بزرگ این پروژه در گرو،تنش‌های حکومت افغانستان و شرکت "ام سی سی" چین قرار دارد.
در این گزارش آمده است که کندی کار بازمانده‌های باستانی عینک لوگر از چالش‌های دیگر فرا راه این پروژه بزرگ اقتصادی است.
وانگ باوو، کارمند فنی شرکت ام سی سی چین در مس عینک گفت:«ما درحال حاضر تنها هشت شهروند چینی دراین پروژه کار می‌کنیم ، مسوولیت کنونی ما تنها نگهداری این اردگاه و ابزاراستند و شماری از کارگران افغان ما درحال حاضر به ۱۳ تن می‌رسند که همرای ما دربخش راننده‌گی و حفظ ماشین‌ها کار می‌کنند.»
ذخایر مس در معدن عینک لوگر، به حدود ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تُن و ارزش آن به ۷۶ میلیارد دالر تخمین شده اند.
فیصدی مس در سنگ‌های این معدن در حدود دو درصد گفته شده است.
از سال ۲۰۱۰ میلادی بدینسو در کنار مشکلات در پیمان معدن عینک، بازمانده‌های باستانی در بخش مرکزی این معدن مشکل ساز شده اند.
هدایت الله عزیزی، نماینده شرکت ام سی سی چین در افغانستان گفت: «ما از ساخت کارخانه ذوب مس صرف نظر کردیم که مواد برای ساخت این کارخانه و برای از بین بردن تیزابی که درنتیجهء تولید مس، بدست میامد وجود نداشت بناء درست نبود این کارخانه ایجاد شود و به زیان مردم بود.»
عبدالقدیر مطفی، سخنگوی وزارت معادن و پترولیم گفت« تنها استخراج مس برای ما مهم نیست باید تمام مواد قرارداد که پذیرفته شده اند باید عملی شوند.»
محمد رسول باوری، معین فرهنگی وزارت اطلاعات و فرهنگ در این باره گفت: «کندن کاری‌های باستانی با قلم و برس صورت می‌گیرد نه با بلدوزر ما اکنون هم شدت بخرچ داده ایم تا کار این پروژه زودترتمام شود.»
زمان هاشمی، رییس هیئت عامل اتاق تجارت وسرمایه گذاری گفت: «نزدیک به ۱۰ سال می‌شود که کار این پروژه باستانی ادامه دارد و تاکنون این بازمانده‌های باستانی از بالای این معدن دورنشده اند.»
تأخیر استخراج مس از معدن عینک برای عواید ملی کشور بسیار زیانباربوده است.
بربنیاد ارقام نخستین درهفت سال گذشته حکومت در حدود دو نیم میلیارد دالر در آمد هایش را در معدن عینک از دست داده است.
ازسویی دیگر، از ۱۰ سال بدینسو به جز از پیشرفت ۹۵ درصد کار اکتشاف پروژه عینک، کارهای زیربنایی در این پروژه صورت نگرفته است، حتا جادهء که به پروژه عینک منتهی می‌شود نیز خامه باقی مانده است.
ذبیح الله، باشنده منطقهء عینک گفت: «در این محل مردم روستا‌ها، خانه هایشان را برای این معدن از دست دادند اما تاکنون هیچ کاری برای مردم نشده است امروز به فردا کار این معدن مانده است هیچ وعده برای مردم عملی نشده اند.»
وحید الله شهرانی وزیر پیشین معادن وپترولیم گفت:« اگر پیمان معدن عینک مشکل داشته باشد باید روی آن بحث شود و کار این معدن راه افتد.»
معادن از بخش‌های مهم برای تأمین درآمدهای مورد نیازحکومت در سال‌های پس از۲۰۱۷ میلادی پیشبینی شده بود.
بر بنیاد یافته‌های آن زمان درسال ۲۰۱۷ میلادی و همزمان با بهره برداری پروژه‌های حاجیگک، مس عینک و آمو دریا افغانستان سالانه تا یک میلیارد دالر را از این رهگذر بدست میاورد اما در سال گذشته تمام درآمدهای وزارت معادن کمتر از ۲۰ میلیون دالر بوده است.