رییس اتحادیۀ صرافان سرای شهزاده کابل، میپذیرد که در بارۀ داد وستدهای این بازار آمار دقیقی در دست نیست و حتا اندازۀ سرمایههای صرافان این بازار نیز روشن نیست.
میرافغان صافی، می افزاید: «آمار دقیق برای ما معلوم نمیشود به خاطر این که سرمایه صرافان برای ما معلوم نیست که چقدر خرید و فروش میشود.»
به گفتۀ یک عضو دیگر اتحادیه صرافان سرای شهزاده، هر هفته به گونه تخمینی بیش از شصت میلیون دالر در این بازار عرضه میشود که از این میان بین پنجاه تا شصت میلیون دالر آن را بانک مرکزی و بقیه را نهادهای دیگر دولتی و غیردولتی لیلام میکنند.
یک نهاد پژوهشیکه چگونگی افزایش انتقال دالر را از کابل به بخشهای غربی کشور در روزهای اخیر به بررسی گرفته است، میگوید که به روز دوشنبه، در بهای یک دالر میان هرات و کابل، تا یک اعشاریه دو افغانی تفاوت بیشتر رونما شده است؛ این تفاوت یک روز پیشتر از این، یک افغانی بود.
در همین حال، شورای امنیت ملی از نشستی خبر میدهد که به روز دوشنبه در بارۀ چگونگی پیکار با قاچاق پول به بیرون از کشور، در این نهاد برگزار شده است.
قادرشاه، سخنگوی شورای امنیت ملی در این باره میگوید: «به رییس بانک مرکزی اطمینان داده شد که به نهادهای کشفی و امنیتی مربوطه هدایت داده خواهد شد تا به شمول خط فرضی دیورند، بر تمام مرزهای افغانستان به ویژه در مرز مشترک ایران نظارت و بررسی را تقویت بخشند.»
نگرانیها از افزایش قاچاق پول به ویژه دالر از افغانستان به کشورهای دیگر در اوضاعی افزایش یافته اند که بربنیاد آمارهای ادارۀ ملی احصاییه، در سه ماه نخست امسال، افغانستان تنها یک میلیارد و هفت صد و شصت و هفت میلیون دالر، واردات داشته است.
این رقم در تمامی سال گذشته به هفت میلیارد و هفت صد و نود و دو میلیون و شش صد هزار دالر می رسید.
ذبیح الله زیارمل، یکی از اعضای هیئت مدیره اتاق تجارت جهانی، بر نیاز به تدابیری تأکید می ورزد که بانک مرکزی باید برای جلوگیری از افزایش بهای دالر در کشور روی دست بگیرد: «بانک مرکزی باید مقدار عرضه دالر را بیشتر بسازد؛ اما نه به گونه یی که در اختیار قاچاق بران بگذارد، نه به گونه یی که در اختیار افرادی بگذارد که در تبانی با افرادی در درون نظام یا در درون حکومت، این ها زمینه قاچاق این دالرها را مساعد بسازند.»
از سویی هم، آنچهکه افزایش انتقال دالر به مرزهای غربی کشور گفته می شود، باعث شده است که بازارهای پول در کشورهای دیگر همسایه، کم تر گواه رسیدن دالر از بازارهای پول افغانستان باشند.
در بزرگ ترین بازار پول در پشاور پاکستان که در چوک یادگار این شهر واقع شده است، صرافان به چگونگی قاچاق پول در افغانستان، دیدی سیاسی دارند.
نصیر، رییس این صرافان میگوید: «در افغانستان کدام تولید داخلی و درآمد داخلی وجود ندارد، همه اش همین دالر امریکایی هاست که مصرف می گردد.»
با آن که آگاهان امور اقتصادی، بانک داری را در افغانستان، با پیشرفت مناسبی همراه می دانند؛ اما هنوز هم بیشتر داد و ستدهای پولی در کشور از طریق افراد و صرافیها انجام می شوند - چیزی که از چالش های اصلی فراراه نهادهای امنیتی و نهادهایی دانسته می شود که در پیکار با فساد دخیل استند.