بیش از سه دهه از طرح‌ریزی پروژه تاپی که از پروژه‌های مهم برای افغانستان و کشورهای منطقه است، می‌گذرد؛ اما تا اکنون کار پروژه تاپی تکمیل نشده است.

انتظار می‌رود با عملی شدن پروژه تاپی، در کنار تامین گاز موردنیاز افغانستان، برای هزاران نفر در بخش‌های گوناگون در کشور فرصت‌های کاری ایجاد شود. با تکیمل کار پروژه تاپی، برخی از پروژه‌های دیگر از جمله پروژه انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت به پاکستان، فایبرنوری و ایجاد راه‌های آهن نیز در افغانستان عملی می‌شود.

ترکمنستان پس از جدایی از اتحاد جماهیر شوروی پیشین در ماه دسامبر سال ۱۹۹۱، تلاش‌هایش را برای انتقال گاز به جنوب آسیا آغاز کرد.

زمانی‌که امارت اسلامی در سال ۱۹۹۶ قدرت را در دست داشت، گفت‌وگوهای رسمی را برای اجرای پروژه تاپی با ترکمنستان آغاز کرد؛ اما کار عملی این پروژه در آن زمان آغاز نشد. سران ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند سه بار در سال‌های ۲۰۱۵، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ درباره تاپی رای‌زنی کردند.

سرانجام نشستی در سال ۲۰۱۸ به میزبانی هرات برگزار شد. در کنار آغاز پروژه تاپی، کار پروژه‌های انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت، راه‌آهن و فایبر نوری هم آغاز شدند.

سید مسعود یکی از آگاهان مسایل اقتصادی درباره پروژه تاپی گفت: «تاپی یکی از پروژه‌های کلان منطقوی افغانستان است که درگیر یک رقابت قاتلانه منطقوی قرار دارد؛ رقابتی که بین پاکستان و هند وجود دارد، رقابتی که بین ترکمنستان و ایران وجود دارد و رقابتی که بین ترکمن‌ها، امارات و قطر وجود دارد.»

بر بنیاد اطلاعات وزارت خارجه امارت اسلامی، پروژه تاپی سالانه ۳۳ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به افغانستان، پاکستان و هند انتقال می‌دهد. در کنار این‌که عملی شدن پروژه تاپی گاز موردنیاز افغانستان را تامین می‌کند، افغانستان سالانه حدود ۴۵۰ میلیون دالر حق ترانزیت بدست می‌آورد و برای هزاران نفر در بخش‌های حفظ و مراقبت و امنیت فرصت‌های کاری ایجاد می‌کند.

شیرباز کمین‌زاده رییس اتاق صنایع و معادن افغانستان گفت: «تاپی یک پروژه عظیم است و همین ساحات ما ساحات زراعتی است، معادن در این‌جا است و ما از انرژی ارزان و گاز ارزان استفاده کرده می‌توانیم. یکی از مشکلات بزرگ عدم استخراج معادن و عدم مکانیزه شدن زراعت ما کم‌بود انرژی است.»

پروژه تاپی یک پروژه واحد نبوده؛ بل چندین پروژه دیگر نیز در امتداد این لوله گاز عملی می‌شود. یکی از این پروژه‌ها، پروژه انتقال برق ۵۰۰ کیلوولت ترکمنستان، افغانستان و پاکستان است که برق ترکمنستان را به پاکستان از طریق افغانستان انتقال می‌دهد و افغانستان قرار است سالانه تا ۱۱۰ میلیون دالر حق ترانزیت از انتقال برق ترکمنستان به پاکستان به دست آورد.

افزون بر آن، کیبل فایبر نوری نیز در منطقه کشیده خواهد شد و کشورهای همسایه را با هم وصل خواهد کرد. پروژه دیگری که در امتداد لوله گاز پروژه تاپی عملی خواهد شد، راه‌‎آهنی‌ست که پاکستان و ترکمنستان را از طریق افغانستان با هم وصل می‌کند.

محمدکریم عظیمی یکی از آگاهآن مسایل اقتصادی گفت: «در کنار پروژه تاپی، پروژه تاپ و احداث خط‌آهن که پروژه‌های ضمیموی آن است، بسیار مهم هستند.»

درازای مجموعی خط لوله گاز تاپی یک‌هزار و ۸۱۴ کیلومتر است. این خط لوله گاز از ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و قندهار می‌گذرد و ۸۱۶ کیلومتر آن در خاک افغانستان کشیده می‌شود.

پروژه تاپی که هزینه آن ده میلیارد دالر برآورد شده، در افغانستان از کنار شاهراه هرات – قندهار می‌گذرد و پس از آن از کویته و ملتان پاکستان گذشته، به شهر فزیلکا در هند می‌رسد.