ذبیح الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی می‌گوید که استفاده از آب دریای آمو در کانال قوشتیپه حق افغانستان است و امارت اسلامی نیاز ندارد که آب کشور‌های دیگر را بگیرد.

آقای مجاهد تأکید می‌ورزد که با ازبیکستان روابط دوستانه دارد و این کشور نیز طرفدار آبادی افغانستان است.

با این حال، روزنامه انگلیسی اکونومیست در گزارشی گفته که با پایان کار این پروژه، احتمال تنش‌های منطقه در باره استفاده از آب دریای آمو وجود دارد.

سخنگوی امارت اسلامی گفت: «یک قطره آب دیگر را از کشور‌های دیگر نمی‌گیریم و نیاز نداریم. و نمی‌خواهیم که بگیریم. پس هیچ کشوری ان‌شاءالله تشویش نخواهد داشت و با کشور ازبیکستان روابط بسیار دوستانه و خوبی داریم. و باور ما است که آن‌ها طرفدار آبادی و به پا‌ ایستادن افغانستان هستند. و در این راستا با ما همکار هستند.»

همزمان با این، شماری از کارشناسان می‌گویند که افغانستان به علت جنگ‌های دوام‌دار نتوانسته که از آب دریای آمو استفاده بکند و بکارگیری آب این دریا در کانال قوشتیپه حق کشور است.

انجنیر حمیدالله یلانی، رییس پیشین آب‌رسانی افغانستان، گفت: «امید‌وار هستم که کشور دوست ما ازبیکستان از این حقوق کشور همسایه‌اش احترام قایل باشد. و هرگز من باور ندارم که بخاطر تطبیق این پروژه روزی بین کشور ازبیکستان و افغانستان کدام کشمکش یا رویارویی بوجود بیاید.»

نجیب الله سدید، کارشناس مسایل آب، گفت: «کانال قوشتیپه را اگر فرض کنیم که تکمیل شود، و افغانستان از آب دریای آمو مستفید هم شود، از هشت تا ده درصد آبی خواهد بود که در دریای آمو جریان خواهد پیدا خواهد کرد.»

نجیب آقا فهیم، کارشناس مسایل آب، گفت: «بخشی از آب آمودریا از خاک افغانستان سرچشمه می‌گیرد، حق استفاده از آب آمودریا را دارد. اما با توجه به جنگ‌های طولانی این فرصت به افغانستان میسر نشده که از آب آمودریا استفاده بکند.»

با این وجود، شرکت توسعه ملی افغانستان می‌گوید که ۵۴ درصد کار فاز نخست پروژه قوشتیپه تکمیل شده و در ماه‌های اول سال ۱۴۰۲ خورشیدی به پایان خواهد رسید.

انجنیر نوید احمد ربانی، آمر انجنیری ریاست هلمند شرکت انکشاف ملی، گفت: «کار احداث کانال در حدود ۵۴ فیصد پیشرفت داشته که البته فاز اول کانال می‌شود. در فاز اول کانال، سه بخش عمده آن که عبارت از احداث کانال، اعمار ساختمان‌های نقطه آب‌گیر کانال است و اعمار پُل‌ها در مسیر کانال در حال جریان است.»

روزنامه انگلیسی اکونومیست به تازگی نوشته است که پیشرفت کار کانال قوشتیپه آب دریای آمو را کاهش خواهد داد که در نتیجه کشاورزان افغانستان سود زیاد خواهند برد، اما به صنعت پنبه در ازبیکستان آسیب خواهد زد.