در یک سال پسین، در بخش نظامی در افغانستان نیز تغییرات گسترده به میان آمد. فروپاشی ارتش ۳۵۰ هزار نفری حکومت پیشین، ایجاد ارتش تازه از سوی امارت اسلامی و بیسرنوشتی نظامیان پیشین از مسایل مهم در بخش نظامی بوده اند.
ارتش ۳۵۰ هزار نفری حکومت پیشین با تمامی سازوبرگهای نظامیاش از هم پاشید و این نیروها با بیسرنوشتی روبهرو شده اند.
اسدالله ندیم، آگاه مسایل نظامی، گفت: «قوای مسلح دوره جمهوریت به خصوص اردوی ملی در پهلوی کمیها و کاستیها دارای نقاط مثبت بسیار قوی و فروان بود.»
هرچند حکومت پیشین سرنگون شده بود، اما بیش از شش هزار نیروی ایالات متحده امریکا در میدان هوایی کابل بودند تا شهروندان خارجی و همکاران افغان شان را از افغانستان بیرون کنند.
سرانجام نیمه شب، هشت ماه سنبله سال ۱۴۰۰، کرییس داناهو فرمانده لشکر ۸۲ هوابرد در یکی از پایگاههای نظامی امریکا، آخرین امریکایی بود که افغانستان را ترک کرد و به همین ترتیب امریکا به جنگ بیست سالهاش در افغانستان پایان داد.
انتونی بلنکن، وزیر خارجه امریکا، گفته است: «پروازهای نظامی امریکا به پایان رسیده اند و سربازان ما از افغانستان بیرون شدند. فصل تازه مشارکت تازه امریکا با افغانستان آغاز شده است.»
پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، ایالات متحده اعلام کرد که به ارزش هفت میلیارد دالر سازوبرگهای نظامی که به حکومت پیشین کمک شده بود، در افغانستان برجا مانده اند. این سازوبرگهای نظامی شامل ۷۸ فروند هوایپیما، ۴۰ هزار وسایط نقیله نظامی به شمول ۱۲ هزار هاموی، بیش از ۳۰۰ هزار جنگافزار، مهمات ویژه به ارزش ۴۸ میلیون دالر، دوربینهای شببین، سیتم بایومتریک و افزارهای ماین روبی بودند.
اما پنتاگون گفته است که سازوبرگهای نظامی برجا مانده از بین رفته اند و قابل کارگیری نیستند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی افغانستان، گفت: «تجهیزاتی که بخاطر کشتن مردم افغانستان به اینجا انتقال یافته بودند، حالا ملکیت مردم افغانستان شده، از این به بعد از همان تجهیزات و اسلحه بخاطر دفاع افغانستان استفاده میشود، تماماش دیپو شده و محفوظ است.»
در پی سقوط حکومت پیشین بخش هوایی کشور نیز از کار افتاد. بر بنیاد آمارها، بیش از ۵۰ چرخبال از سوی نیروهای امنیتی حکومت پیشین هنگام سقوط جمهویت به تاجیکستان و ازبیکستان منتقل شدند.
پس از آن محمد یعقوب مجاهد، سرپرست وزارت دفاع هشدار داد که اگر تاجیکستان و ازبیکستان این چرخبالها به حکومت سرپرست تحویل ندهند با پیامدهای بدی روبهرو خواهند شد.
محمد یعقوب مجاهد گفته است: «او طیارههای ما که پیش تاجیکستان و ازبیکستان است، او را دوباره بیاورید و هیچگاه ما اجازه نمیدهیم که طیارههای ما در بیرون باشد و از او استفاده کنند.»
پس از فروپاشی ارتش پیشین، وزارت دفاع امارت اسلامی از ایجاد ارتش تازه خبر داد. وزارت دفاع امارت اسلامی اعلام کرد که میخواهد ارتش ۱۵۰هزار نفری ایجاد کند.
عنایت الله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع، گفته است: «رهبری وزارت دفاع در نظر داشت، امو آمار را ما ثبت و راجستر کردیم از ۱۰۰ هزار تا ۱۵۰ هزار نفر در این وسط است و مراحل دیگر هم تعیین بستی است و دیگر مراحلی که برای طی کردن این پروسه و تشکیل اردو.»
هرچند انتظار میرفت که در ارتش تازه از نظامیان حکومت پیشین نیز کار گرفته شود، اما تا اکنون آمار رسمی از نظامیان حکومت پیشین که در ارتش جدید جذب شده باشند، ناروشن است.
آقای خوارزمی در این باره گفت: «تنها کس یا عدهای و امو تعداد از آنها بیکار بوده باشد که عملن در میدان جنگ بودند و در مقابل مجاهیدین می جنگیدند.»
گفتوگوی سرپرست وزارت دفاع با مقامهای نظامی قطر در دوحه از رویدادهای دیگر نظامی در یکسالهگی امارت اسلامی بود. آقای مجاهد در سفرش به قطر از مقامهای قطری خواست که در بخش یونیفرم و تنخواه، ارتش امارت اسلامی را کمک کند و قطر نیز یک پیشنهاد توافق امنیتی را به کابل داد.
محمد یعقوب مجاهد گفته است: «از آنها خواهان همکاری شدیم در بخش پرداخت تنخواه ارتش بخاطر این که یک کشور اسلامی از و از گذشتهها تا اکنون با ما همکاری میکند و در بخش آماده ساختن یونیفورم با ما همکاری بکند.»
با این همه، افغانستان در دهههای پسین چندین بار گواه فروپاشی ارتش و از دست رفتن سازوبرگهای نظامی بوده است. باورها این است که با هر بار فروپاشی ضربه محکم و جبران ناپذیری بر افغانستان وارد شده است.