اتحادیۀ شرکت‌های نفت‌ و گاز می‌گویند که وزارت مالیه از چهار سال بدینسو از هر لیتر نفت‌ و گاز وارداتی به کشور، دو افغانی به نام حق‌العبور گردآوری می‌کند، اما حساب دقیق این پول‌ها و موارد مصرف آنها روشن نیست.

پنج سال پیش با فساد گُسترده در گردآوری پول‌های حق‌العبور، حکومت تصمیم گرفت که به‌جای هزینه‌های حق‌العبور، از ورود هر لیتر نفت و گاز به کشور، دو افغانی در گمرک‌ها گردآوری شوند و این پول‌ها در یک حساب جداگانه برای بازسازی و نوسازی جاده‌ها، واریز شوند.

مسؤولان شرکت‌های حمل و نقل می‌گویند که این پول‌ها به نام بازسازی و نوسازی جاده‌ها و شاهراه‌ها گردآوری می‌شوند اما؛ در سال‌های اخیر بیشترین شاهراه‌های کشور مخروبه شده‌اند و معلوم نیست که پول‌های حق‌العبور در کدام پروژه‌ها، هزینه شده‌اند.

حسیب‌الله رحیمی، رييس عامل اتحاديۀ سرتاسرى شركت‌هاى نفت و گاز افغانستان می‌گوید: "این که پول گردآوری شده به کجا می‌رود و به کدام اهداف استفاده می‌شود، به تاجر و سرمایه‌گذار سکتور مواد نفتی در افغانستان واضح و روشن نیست."

بر بنیاد آمارهای اتحادیۀ نفت و گاز، سالانه بیش از ۳ میلیون تُن نفت و گاز از راه‌های قانونی به کشور وارد می‌شود که به این حساب، سالانه تا ۶.۵ میلیارد افغانی باید پول حق‌العبور از آن گردآوری شود. اما وزارت مالیه در این باره ارقام کُلی را ارایه می‌کند.

رفیع تابع، سخنگوی وزارت مالیه می‌گوید: "در سال مالی ۱۳۹۰ حدود ۳ میلیارد افغانی، در سال مالی ۱۳۹۸ مبلغ ۴ میلیارد افغانی و در سال مالی ۱۳۹۹ حدود ۳ میلیارد افغانی از این بابت، جمع آوری شده‌است."

شماری از راننده‌گان می‌گویند که در چند سال اخیر بیشترین شاهراه های کشور تا ۸۰ درصد تخریب شده‌اند.

طلا محمد اتمانزوی، رییس شورای انسجام امور ترانسپورت زمینی می‌گوید: "عاملان تخریب جاده‌ها، تجار مافیایی، راننده‌ مافیایی و غافل و مسؤولان وزارت فواید عامه هستند."

خلیل‌الرحمن امید، سخنگوی وزارت فواید عامه می‌گوید: "هر سال در حدود یک میلیارد افغانی در ترمیم و حفظ و مراقبت سرک‌ها مصرف می‌شوند. امسال به دلیل کسر بودجه این رقم کاهش یافته‌است."

شاهراه کابل - کندهار یکی از شاهراه های مهم کشور است که در حدود ده سال با هزینه صدها ملیون دالر ساخته شد، اما در حال حاضر بیشترین بخش‌های این شاهراه تخریب شده‌اند.

شماری از آگاهان بخش جاده سازی می‌گویند که با ادامۀ روز افزون تخریب شاهراه‌های کشور، در دو سال آینده حکومت حتا برای بازسازی این شاهراه‌ها پول کافی نخواهند داشت.