شماری از شرکت کننده‌گان نشست پسین تاشکند در باره افغانستان می‌گویند که کشورهای آسیای میانه به ویژه ازبیکستان می‌خواهند که از راه افغانستان به جنوب آسیا راه یابند.

این شرکت کننده‌گان نشست تاشکند می‌گویند که کشورهای آسیای میانه به ویژه ازبیکستان در نشست تاشکند در باره افغانستان به این نتیجه رسیده اند که باید یک راه ترانزیتی از خاک افغانستان به جنوب آسیا‌ ایجاد شود.

و اما شماری از شرکت کننده‌گان نشست تاشکند به شمول ازبیکستان و تاجیکستان از فعالیت‌های گروه‌های هراس‌افگن در افغانستان نگرانی کرده اند.

میر اسرار احراراف، شرکت کننده نشست تاشکند، گفت: «هنوز هم در کشورهای آسیای مرکزی چنین اعتماد حاصل نشده است که در افغانستان به گونه کامل امن و ثبات برقرار استند و نقطه دیگر که قابل ذکر است این است که رییس جمهور ازبیکستان تاکید کرده است در صورتیکه در آن سوی دریای آمو امن و ثبات برقرار نمی‌شود کشورهای آسیای مرکزی از هرگونه تهدیدها که می‌توانند ظهور کنند امن نخواهند بود.»

در همین حال، شماری‌ از آگاهان مسایل آسیای میانه می‌گویند که ایجاد مرکز تجارتی در دو سوی دریای آمو به سود کشورهای آسیای میانه و افغانستان خواهد بود.

این آگاهان می‌افزایند که کشورهای شرکت کننده در نشست تاشکند در باره ایجاد یک مرکز اقتصادی در دو سوی آمو به تفاهم نزدیک شده اند که بربنیاد آن این کشورها از راه افغانستان به بازارهای جنوب آسیا راه خواهند یافت.

بیونی علیموف، آگاه مسایل آسیای مرکزی، گفت: «همکاری‌های اقتصادی ازبیکستان با افغانستان سود به هر دو طرف دارد زیرا از این راه نه تنها ازبیکستان بل تمامی کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی بهرمند می‌شوند و این کشور ها برای ایجاد یک مرکز بازرگانی در دو سوی دریای آمو به تفاهم نزدیک شده اند.»

این در حالی‌ست که تاکید بر رشد اقتصادی افغانستان و به میان آوردن اتصال منطقه‌یی از راه افغانستان از مهم‌ترین بخش‌های بیانیه پایانی نشست تاشکند در باره افغانستان بودند.

طارق فرهادی، آگاه مسایل سیاسی، می‌گوید: «پروژه‌های منطقه یی، برق و راه‌آهن به سود افغانستان هم است و همسایه‌ها دهه‌ها منتظر بودند که یک وضعیتی در افغانستان بیاید که این پروژه‌ها تحقق پیدا کنند؛ این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری میلیارد دالری می‌خواهند که این پول را کسی ندارد.»

فهیم چکری، آگاه مسایل اقتصادی، می‌گوید: «کشورهای همسایه و کشورهای که در قضایای افغانستان دخیل استند تلاش می‌کنند که امارت اسلامی را مصروف بسازند و وعده‌های پروژه‌های اقتصادی را به امارت اسلامی می‌دهند که جنبه عملی ندارد.»

پروژه تاپی، پروژه کاسا یک هزار و راه آهن ترانس - افغان از مهم‌ترین پروژه‌های کشورهای آسیای میانه با کشورهای جنوب آسیا استند که از راه افغانستان می‌گذرند.