دیده‌ بان حقوق بشر می‌گوید که اگر دختران در سال تازه خورشیدی از رفتن به مکتب‌ها باز بمانند، نهادهای تمویل کننده جهانی پشتیبانی شان را در بخش آموزش در افغانستان کاهش خواهند داد.

این نهاد در یک گزارش تازه افزوده است که دسترسی دختران و زنان به آموزش برابر، بدون تبعیض جنسیتی زیر نظارت آنان است و برای تمویل کننده‌گان بین المللی بخش آموزش پیشنهاد کرده که فقط بودجه آموزشی ولایت‌هایی را تامین کنند که دختران در آن سرگرم آموزش می‌باشند.

هیدر بار معاون دیده بان حقوق بشر گفت: «افغانستان قطعنامه بین المللی محوء خشونت در برابر زنان را امضاء کرده است، تمویل کننده‌گان نیز این کار را کرده اند. بربنیاد این قطعنامه، برای تمویل کننده‌گان ممکن نیست تا بخش‌های آموزشی را که در آن تعبیض جنسیتی در برابر زنان و دختران صورت میگیرد، کمک کنند. این به این معنی است که اگر در برخی از ولایت‌ها، مکتب‌ها عملکردهای کلی برای دختران نداشته باشند، تمویل کننده‌گان قادر به تمویل آن ولایت‌ها نخواهند بود.»

اما دانش آموزان دختر در سراسر کشور که بیش از هفت ماه می‌شود از رفتن به مکتب باز مانده‌اند به گونه بی‌صبرانه در انتظار بازگشایی در مکتب‌ها اند.

شهلا، دانش آموز در پکتیا گفت: «اینجا همه چیز خوب است، صنف‌های دختران و پسران به گونه کامل جداست و دختران در موتر یعنی امله رفت و آمد می‌کنند و استادان ما هم زنان استند.»

هاجره،  دانش‌آموز گفت: «از این رخصتی‌ها خیلی خسته شدیم، از وزارت معارف می‌خواهیم که مکتب را هر چه زوتر باز کند تا ما به مکتب برویم.»

بربنیاد آمارهای وزارت معارف، در حکومت پیشین نزدیک به ۷۵ درصد هزینه آموزشی از بودجه دولت و ۴۹ درصد آن از سوی کمک کننده‌گان بین‌المللی تامین می‌شد، کاری که اکنون بیشتر آموزگاران را نگران پرداخت تنخواه‌های شان کرده است.

سهیلا رحمانی، آموزگار گفت: «در قدم اول باید معاش معلمان پرداخته شود چون تا زمانی که معاش ما پرداخت نشود نمی‌توانیم با روحیه بالا برای دانش آموزان تدریس کنیم و از کمک کننده‌گان می‌خواهیم که در زمینه آموزش ما را کمک کنند.»

در همین حال وزارت معارف اطمینان می‌دهد که سر از فردا (چهار شنبه)، آموزش‌های بیش از ده مییلون دانش‌آموز دختر و پسر در مکتب‌ها آغاز خواهند شد و این وزارت گفته است که تنخواه تمام آموزگاران را به گونه ماهوار پرداخت می‌کند.

عزیز احمد ریان، سخنگوی معارف گفت: «مطابق اعلامیه، سر از فردا تمام مکتب‌ها در سراسر کشور از صنف اول تا دوازده برای همه دانش آموزان بازگشایی می‌شود و در ضمن مدرسه‌ها و تمام دارلعوم‌ها نیز باز خواهند شد.»

با تحولات پسین در کشور افزون به بخش‌های دیگر نظام آموزشی، خدمات عمومی به گونه‌یی صدمه دیده است چنانچه از میان ۳۴ ولایت پس از ۱۸ سپتامبر در شش تا نه ولایت کشور، مکتب‌های متوسطه دخترانه به تدریج بازگشایی شدند.