د چاپيریال ساتنې ملي ادارې رییس له نړیوالې ټولنې غواړي چې د اقلیم بدلون او وچکالۍ پر وړاندې مبارزې په برخه کې له افغانستان سره همکاري وکړي.
نوموړی په هرات کې د چاپيریال ساتنې یوې ناستې پرمهال ټینګار کوي چې افغانستان د اقلیمي بدلون له امله په جدي ډول زیانمن شوی او نړیواله ټولنه نه باید دغه موضوع سیاسي کړي.
د چاپيریال ساتنې ملي ادارې رییس، مطیع الحق خالص په دې اړه وايي: «چاپیریالي مسایل او د اقلیمي بدلونونه یوه بشپړه بشري موضوع ده او هیڅ تړاو یې سیاست سره نلري. موږ له یوناما او ځینو سازمانونو سره خبرې کړې دي او هغوی موږ ته ډاډ ورکړی چې د چاپیریال او اقلیمي بدلونونو په غیر سیاسي بحث کې زموږ سره هم نظر دي او په راتلونکي کې به په ګډه پر دې مسایلو کار وکړو.»
د چاپيریال ساتنې ملي ادارې رییس دغه راز له سرپرست حکومته هم غواړي چې د چاپيریالي کړکیچ او ستونزې دې یې نه سیاسي کوي.
ورته مهال د هرات سیمهییز مسوولین وايي په وروستیو کلونو کې زرګونه تنه د اقلیمي بدلونونو او وچکالۍ له امله له څېرمه ولایتونو دغه ولایت ته بېځایه شوي دي.
دوی د سرپرست حکومت له مسوولینو خپلو اصلي مېنو کې د ژوند اسانتیاوو برابرولو په برخه کې د همکارۍ غوښتونکي دي.
عبدالعلي متقي، د هرات د چاپیریال د ساتنې رییس وویل: «زموږ غوښتنه له حکومته دا ده چې له هغو کسانو سره مرسته وکړي چې د اقلیمي بدلونونو له کبله له خپلو اصلي سیمو بې ځایه شوي او خپلو کرنیزې محصولاتو ته یې زیان رسېدلی دی، د بدیلونو لارې لکه د کرنې او بڼوالۍ پراختیا له لارې همکاري وکړي.»
احمدالله متقي، د هرات د اطلاعاتو او کلتور رییس وویل: «نږدې سل زره نیالګیو د سبزیجاتو د پراختیا لپاره کېنول شوي دي. د اطلاعاتو او کلتور ریاست هم د چاپیریال ساتنې د فرهنګ دودولو په برخه کې کار کوي.»
د نیالګیو کینول او زرغون سیمو پراختیا په هېواد کې د چاپیریالي وضعیت ښه والي لپاره مناسب بلل کېږي.
خو د تازه کینول شویو نیالګیو نه ساتنه په دې برخه کې یوه جدي ستونزه ګڼل کېږي.
د پوهنتون استاد، عبدالواسع امیري وايي: «هر کال سلګونه زره میوه لرونکي او غیرمیوه لرونکي نیالګي په هرات او د افغانستان په نورو برخو کې کېنول کیږي؛ خو هیڅکله د دغو نیالګیو د ساتنې لپاره کوم پروګرام نه ده په پام کې نیول شوی.»
د هېواد د نږدې شل سلنه طبیعي یخچالونو ویلي کېدل، دوامداره وچکالي، ویجاړونکي سیلابونه، ځنګلونو له منځه تلل په افغانستان کې د اقلیمي بدلونونه اصلي لاملونه ګڼل کېږي.
د چاپیریال ساتنې ادارې مسوولینو په خبره اقلیمي بدلونونه په هېواد کې د بېلابېلو ناروغیو خپرېدو لامل شوي دي.
با پیامدهای تغییرات اقلیمی و خشکسالی همکاری کند.
او در یک برنامه محیط زیستی در هرات تأکید کرد که افغانستان از تغییرات اقلیمی و خشکسالی بهشدت آسیب دیده و جامعه جهانی نباید این موضوع را سیاسی کند.
رییس اداره حفاظت از محیط زیست در این باره گفت: «مسایل محیط زیستی و تغییرات اقلیمی یک موضوع کاملن بشری است و هیچ ارتباطی با سیاست ندارد. با یوناما و برخی سازمانها صحبت کردهایم و آنان اطمینان دادهاند که در بحث غیرسیاسی بودن محیط زیست و تغییرات اقلیمی با ما همنظر هستند و در آینده بهطور مشترک روی این مسایل کار خواهیم کرد.»
در همین حال، مسوولان محلی هرات میگویند که در سالهای اخیر، دهها هزار نفر به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی از ولایتهای همجوار به این ولایت بیجاشدهاند. آنان از حکومت سرپرست خواهان فراهمسازی تسهیلات زندگی در مناطق اصلی بیجاشدگان هستند.
عبدالعلی متقی رییس اداره حفاظت از محیط زیست هرات گفت: «خواست ما از حکومت این است که با کسانی که به دلیل تغییرات اقلیمی از مناطق اصلیشان بیجاشده و معیشت و محصولات زراعتی خود را از دست دادهاند، از طریق راههای بدیل مانند توسعه زراعت و باغداری همکاری کند.»
احمدالله متقی رییس اطلاعات و فرهنگ هرات گفت: «تقریباً صد هزار اصله نهال برای توسعه محیط سبز غرس شده است. شاروالی، زراعت و شهرسازی در بخش گسترش فضای سبز و باغداری تلاش میکنند. ریاست اطلاعات و فرهنگ نیز در بخش فرهنگسازی برای حفاظت از محیط زیست فعالیت دارد.»
شرکتکنندگان این برنامه تأکید کردند که برای بهبود وضعیت محیط زیست، نیاز به غرس نهال، گسترش فضای سبز و جلوگیری از آلودگیها است.
بااینحال، محافظتنشدن از نهالها پس از غرس، یک چالش جدی در این زمینه عنوان شده است.
عبدالواسع امیری استاد دانشگاه گفت: «همهساله صدها هزار اصله نهال مثمر و غیرمثمر در هرات و سایر نقاط افغانستان غرس میشود؛ اما هیچگاه برنامهای برای مراقبت از این نهالها در نظر گرفته نمیشود.»
ذوبشدن نزدیک به ۲۰ درصد یخچالهای طبیعی کشور، خشکسالیهای مداوم، جاریشدن سیلابهای ویرانگر و خشکشدن جنگلات، از پیامدهای اصلی تغییرات اقلیمی در افغانستان گفته میشود.
به گفته مسوولان اداره حفاظت از محیط زیست، این تغییرات باعث شیوع بیماریهای مختلف در کشور شده است.
په دې اړه مو اندونه