یافته‌های طلوع‌نیوز نشان می‌دهد که شمار مشاوران رییس اجرائیه در یک سال اخیر روزبه‌روز بیشتر شده‌‌است. چنان‌که اکنون این شمار به بیش‌از ۱۱۰ رسیده‌است. این یافته‌‌ها نشان می‌دهند که برخی‌از این مشاوران، خودشان چندین مشاور دیگر دارند!

در همین حال، ریاست اجرائیه می‌‌گوید که عبدالله عبدالله تنها ۴۰ مشاور رسمی و قراردادی دارد؛ اما کسانی هم استند که همچون مشاوران افتخاری، با این ریاست همکاری می‌کنند.

جاوید فیصل، معاون سخنگوی رییس اجرائیه، می‌گوید: «گزینش تمام مشاوران بر اساس سابقۀ کاری، مؤثریت در بخش‌های گونه‌گون و نفوذ آنان در میان مردم و بخش‌های کاری شان، انجام شده‌است.»

بیشتر مشاوران رییس اجرائیه در شهرنو کابل در یک ساختمان چند طبقه‌یی به‌سر می‌برند.

بخت‌محمدِ زدران، مشاور رییس اجرائیه در امور جوانان، می‌گوید: «مشاوران رییس اجرائیه اکثراً به ولایت‌ها سفر می‌کنند؛ همین‌جا در کابل با مردم می‌بینند.»

یکی از مشاوران عبدالله عبدالله در بخش سرحدات، اقوام و قبایل می‌گوید که خودش و دیگر مشاوران این بخش، کمیته‌هایی از مشاوران دارند. گفته‌های او می‌رسانند که تنها در همین بخش سرحدات، اقوام و قبایل، دست کم ۸۰ نفر در سراسر کشور، برای ریاست اجرائیه هم‌چون مشاور کار می‌کنند.

عبدالرزاق سنجر، مشاور رییس اجرائیه در امور سرحدات، اقوام و قبایل، می‌گوید: «مثلاً ما در بخش مشاوریت اقوام، قبایل و سرحدات ۱۰ نفر استیم که همه شامل یک کمیتۀ بزرگ استیم و مشترک کار می‌کنیم. کمیته‌های دیگری هم داریم که حوزه‎یی استند؛ مثلاً حوزۀ جنوب‌غرب، حوزۀ «لوی پکتیا»، حوزۀ مشرقی، حوزۀ شمال‌شرق. در این کمیته‌ها ما مشاور نظامی، مشاور امنیتی، مشاور ترانسپورت و مشاور امور جوانان داریم.»

ریاست اجرائیه، مشاوران عبدالله عبدالله را به سه دسته تقسیم می‌کند؛ نخست کسانی که مشمول تشکیل دولتی استند؛ دوم، آنانی که بر بنیاد قراردادها، هم‌چون کارشناسان، در بخش‌هایی به حیث مشاور تعیین شده‌اند؛ و دسته سوم هم که به گفتۀ ریاست اجرائیه شمار شان بیشتر است، مشاوران افتخاری استند.

ریاست اجرائیه تأکید می‌ورزد که مشاوران عبدالله عبدالله حقوقی برابر با کارمندان دولت می‌گیرند و حتا شماری از آنان، همچون مشاوران افتخاری این ریاست، بی هیچ امتیازی، کار می‌کنند.

اما یافته‌های طلوع‌نیوز که شمار همه مشاوران ریاست اجرائیه را ۱۱۰ تن نشان می دهد، می‌رساند که نزدیک به ۱۰ تن از این مشاوران که مشمول تشکیل اصلی ریاست اجرائیه استند و در کاخ سپیدار دفتر دارند، ماهانه از ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار افغانی تنخواه می‌گیرند.

بخش دیگری از این مشاوران که بیشتر هم‌چون کارشناسان و بر بنیاد قراردادها استخدام شده‌اند، از ۵۰ هزار تا ۷۰ هزار معاش دارند؛ اما در این میان هم، شماری استند که در چارچوب برخی‌از نهادهای دولتی و از بودجۀ پروزه‌های خارجی، هرماه، از ۱۵۰۰ دالر تا ۲۰۰۰ دالر تنخواه می‌گیرند.

هرچند مشاوران افتخاری ریاست اجرائیه، بی امتیازات مالی کار می‌کنند و تنها به برخی‌از امکانات محدود دست‌رسی دارند.

در همین حال، وزارت مالیه می‌گوید که حقوق مشاوران در نهادهای حکومتی، از کمک‌های خارجی و نیز از بودجه خود این نهادها پرداخته می‌شود.

اجمل‌حمید عبدالرحیم‌زی، سخنگوی وزارت مالیه، می‌گوید: «مشاورانی که در رتب بالا می‌آیند، بر اساس قوانین مأمورین عالی‌رتبه، معاشات آنان پرداخته می‌شود؛ اما مشاوران دیگری که در ادارات دولتی استخدام می‌شوند، بر اساس برنامۀ «همکاری تخنیکی ملی» استخدام می‌شوند و هدفش هم این است که در ادارات بهبود رونما گردد.»

گفته‌های مشاوران

اما پاسخ آن مشاوران رییس اجرائیه که با ما گفت‌وگو کردند، به انتقادها دربارۀ چگونه‌گی گزینش آنان از سوی ریاست اجرائیه، چیست؟

عبدالرزاق سنجر، مشاور رییس اجرائیه در امور سرحدات، اقوام و قبایل، می‌گوید: «یک نفر است، تحصیلات و سواد کافی ندارد؛ اما یک مشاور قومی است! فرد دیگری است که در یک بخش تحصیلات و تخصص ندارد؛ اما این شخص متنفذ قومی‌است، متنفذ جهادی است!»

بخت‌محمدِ زدران، مشاور رییس اجرائیه در امور جوانان، می‌گوید: «شما به من نشان بدهید که آیا تا امروز، مشاوری بوده‌است که زمین کسی را غصب کرده باشد؟ به من نشان بدهید که مشاوری بر کسی ظلم کرده‌است که (گفته باشد) من مشاور فلان کس هستم؟ ما متوجه کار و مسؤولیت خود استیم، مطابق مسؤولیت‌های خود کار می‌کنیم.»

مشاورگماری؛ نوعی امتیازدهی

آگاهان می‌گویند که افزایش مشاورگماری در حکومت وحدت ملی، گونه‌یی از امتیازدهی سران این حکومت به یاران پیشین کارزارهای انتخاباتی شان می‌تواند بود.

حکمت‌الله شهباز، استاد دانشگاه، می‌گوید: «همین افراد که اکنون مشاوران ریاست‌جمهوری و رییس اجرائیه استند، در کارزارهای انتخاباتی، یک عالم پول را روی این دو نفر (اشرف غنی و عبدالله عبدالله) مصرف کردند؛ حال این‌‌ها (رییس‌جمهور و رییس اجرائیه) مجبور استند که آنان را به‌حیث مشاور بگمارند، چون گزینۀ دیگری (مقام دیگری برای این افراد) ندارند.»

یافته‌های طلوع‌نیوز می‌رسانند که در بیشتر مسایل، مشاوران ریاست اجرائیه هم‌چون نماینده‌گان شورای ملی عمل کرده‌اند و در حالاتی هم، به جای مشوره‌دادن به رییس اجرائیه و یا جست‌وجوی راه‌های حل‌مشکلات، درگیر رسیده‌گی به مسایلی بوده‌اند که از وظایف نهادهای دولتی دیگر به شمار می‌روند.