ویروس کرونا به‌گونۀ جدی تلاش‌ها را برای غالب آمدن بر چالش‌ها در روند صلح افغانستان که در توافق صلح امریکا و طالبان – امضاء شده به تاریخ ۲۹ مارچ/۱۰حوت -پیش‌بینی شده‌است، پیچده کرده‌است.
میزان شیوع ویروس کرونا در افغانستان بدلیل سیستم بهداشتی ضعیف در این کشور، مشخص نیست. به تاریخ دهم ماه مارچ، وزارت صحت‌عامه [افغانستان] گفت که هفت رویداد مثبت ویروس کرونا ثبت شده‌اند - پنچ رویداد در هرات و دو رویداد در بادغیس- برعلاوه شصت رویداد مشکوک.
تمامی این رویدادها مربوط به ایران است – کشوری‌که ۵۷۲ مایل مرز بدون نظارت با افغانستان دارد و در آن ۸ هزار رویداد ویروس کرونا ثبت شده‌اند و این کشور را چهارمین کشور متأثر از ویروس کرونا پس از چین، کوریای جنوبی و ایتالیا ساخته‌است.
دست‌کم ۲۹۱ تن در نتیجۀ ویروس کرونا در ایران جان‌های خود را از دست داده‌اند. [این آمار اکنون به ۴۲۹ تن رسیده‌است]
یک فعال مدنی از ولایت هرات در تویترش نگاشته‌است که در دهم ماه مارچ، ۱۰۰۹۶ افغان بدون نظارت از ایران [به افغانستان] برگشته‌اند. وزارت مهاجران می‌گوید که در دو هفتۀ گذشته ۵۰هزار مهاجر افغان از ایران برگشته‌اند.
به همین ترتیب، افغانستان ۱۵۱۰مایل مرز مشترک با پاکستان نیز دارد؛ کشوری‌که بدلیل سیستم ضعیف بهداشتی عمومی در معرض خطر قرار دارد. پاکستان، ۵۹۶ مایل با ایران مرز مشترک دارد و نیز دهلیز اقتصادی پاکستان – چین، زمینه را برای سفر هزاران چینی به پاکستان فراهم کرده‌است.
از آن‌جا‌یی که میلیون‌ها مهاجر افغان در پاکستان و ایران زنده‌گی می‌کنند، این کشورها تجارت‌های مرزی و بازار کار مشترک دارند و نیز کوچی‌ها، قاچاق‌بران و گروه‌های مسلح در مرزهای سه کشور رفت و آمد می‌کنند، به نظر می‌رسد که ویروس همه‌گیر کرونا به‌زودی از طریق پاکستان و ایران به افغانستان گسترش یابد.
این بیماری همه‌گیر، یک مشکل تقریباً غیرقابل تحمل را برای یک کشور در [آستانۀ] صلح به وجود می‌آورد. ویروس کرونا، عملی‌سازی طرح پیچیده و چالش برانگیز صلح را بیشتر با مشکل روبه‌رو می‌کند.
ویروس کرونا احتمالأ عناصر ذیل در روند صلح را تحت تأثیر قرار خواهد داد؛
رهایی زندانیان؛ توافق امریکا و طالبان شامل رهایی تا پنج‌هزار زندانی طالبان از بند حکومت افغانستان و رهایی تا یک‌هزار اسیر که در بند طالبان استند، میشود. بسیاری از افغان‌ها هراس دارند که زندانیان رها شدۀ طالبان دوباره به طالبان [در میدان‌های جنگ] بپیوندند.
اما زندان‌ها در معرض خطر این بیماری همه‌گیر قرار دارند. مسؤولان در ایران، ۷۰هزار زندانی را آزاد کرده‌اند تا از گسترش بیشتر ویروس کرونا جلوگیری کنند. ملاحظات وزارت صحت‌عامۀ افغانستان نیز احتمال دارد فشارهارا برای رهایی زندانیان بیشتر کنند.
استدلال‌های بهداشتی قانع کننده برای پایان دادن به جنگ‌ها وجود دارند. برای جلوگیری از گسترش این بیماری همه‌گیر، تمامی نیروها باید در مناطق شان آتش‌بس کنند، تعداد شان را به یک چهارم کاهش بدهند و یا تشکیلات شان را منحل کنند و به خانه‌های شان برگردند؛ چون جمعیت نیروها، خطر همه‌گیری این بیماری را در پی دارد.
از سرگیری حرکت‌های تهاجمی پس از یک دورۀ کاهش خشونت، خطر تجدید تشدید نبردها را بلند می‌برد که هم روند صلح و هم صحت عامه را تهدید می‌کند. حرکت‌های هردو طرف – افراد مسلح و جمعیت قربانی – احتمال دارد بیماری را گسترش بدهند.
توافق صلح میان امریکا و طالبان در ۲۹ ماه فبروری/۱۰حوت، در حضور صدها دیپلومات، خبرنگار و دیگر ناظران امضا شد و از سوی ده‌ها کشور در سراسر جهان نظارت شد – رویدادی که اکنون برگزاری آن امکان‌پذیر نیست. این، مشکلاتی را در گام بعدی روند صلح که آغاز گفت‌وگوهای میان افغانان است، ایجاد می‌کند. قطر و طالبان از برگزاری مذاکرات در دوحه پشتیبانی کرده‌اند، آیا قطر هیئتی را از افغانستان همراه با صدها خبرنگار استقبال خواهد کرد؟
دفتر سیاسی طالبان در قطر از میزبانی گفت‌وگوها از سوی قطر، ناروی، اندونیزیا، آلمان و ازبیکستان پشتیبانی کرده‌است؛ اما برگزاری این گفت‌وگوها در این کشورها اکنون غیرممکن است. گزینۀ اصلی ناروی است – کشوری‌که مسؤولان آن گردهم‌آیی بیش از ۵۰۰ نفر را ممنوع کرده‌اند.
این مشکل به‌نظر می‌رسد که نماینده‌گان از کابل، نماینده‌گان طالبان از دوحه و پاکستان و نماینده‌گان از کشورهای دخیل - به‌شمول چین، پاکستان و ایران - به اسلو برده شوند.
برنامه‌ها برای گفت‌وگوهای غیررسمی افغانستان در آلمان، ازبکستان، چین و یا اندونیزیا نیز باید درنظر گرفته شوند.
همه‌گیری ویروس کرونا، پایان دادن به جنگ را بیشتر با اهمیت کرده‌است. این ویروس میان سیاست، ملیت، دین و فرقه هیچ تمایزی قایل نیست. اما اقدامات برای کنترل گسترش ویروس کرونا، پایان دادن به جنگ را دشوارتر می‌کند.
دکتر بارنت آر روبین، کارشناس سیاسی است که کارهایش روی افغانستان و آسیای جنوبی متمرکز استند. او نویسندۀ هشت کتاب است و هم‌اکنون همکار ارشد و مدیر مرکز هم‌کاری های بین‌المللی در دانشگاه نیویورک، یک مرکز برجستۀ سیاست خارجی و هم‌چنان مشاور پیشین ارشد نمایندۀ ویژۀ ایالات متحدۀ امریکا در افغانستان و پاکستان است. دکتر روبین به سازمان ملل، ناتو، ایالات متحده و دولت افغانستان در مورد بسیاری از مسائل مربوط به سیاست از جمله سیاست‌های کمکی، سیاست امنیتی و استراتژی دیپلماتیک مشوره داده‌است.