افغانستان در صد سال اخیر گواه روی کار آمدن هفت نظام نوع نظام سیاسی و ده گونۀ از حکومت داری بوده‌است. شاهی مطلقه، شاهی مشروطه، جمهوری سوسیالیتی، جمهوری، دولت اسلامی، امارت اسلامی و جمهوری اسلامی از نظام‌هایی اند که در صد سال اخیر در افغانستان حاکم بوده‌اند.
در این میان شاهی مشروطه به رهبری ظاهر شاه، چهل سال در کشور حاکم بود؛ تنها نظامی که در صد سال اخیر به این اندازه عمر کرد.
جریان‌های سیاسی در صد سال اخیر همواره در حال تغییر بوده‌اند و در این مدت افغانستان از شاهی تا جمهوری، دولت اسلامی و امارت اسلامی گرفته تا دموکراسی تمامی این نظام ها را تجربه کرده‌است.
امان الله خان در سال ۱۲۹۸ هجری خورشیدی و پس از کشته شدن پدرش حبیب الله خان به پادشاهی رسید که تغییر حکومت از شاهی به شاهی مشروطه یکی از دستاوردهای او در عرصه تجددخواهی بود. این نظام در دوره‌های حبیب الله کلکانی، نادر خان و ظاهر شاه نیز ادامه یافت.
اما پس از آن در سال ۱۳۵۲ داوود خان بر ضد ظاهر شاه کودتا کرد و نظام جمهوری را ایجاد کرد.
اسدالله ندیم ، نظامی پیشین در این باره می‌گوید:«بزرگترین نارسایی و کمی و کاستی دولت‌های افغانستان در یک قرن اخیر این است که این ها نتوانستند یک نظام پویا، کارا و مبتنی به قانون تاسیس کنند و نظر مردم زا با خود داشته باشند،هیچگاهی دولت افغانستان مبتنی به آرا و نظر مردم افغانستان نبود.»
پس از پنج سال حاکمیت داوودخان و دو روز پس از کشته شدن او، اولین فرمان شورای انقلابی حزب خلق صادر گردید و نام رسمی جمهوری افغانستان به جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان تبدیل شد، نورمحمد تره‌کی و حفیظ الله امین، ببرک کارمل و داکتر نجیب‌الله یکی پس از دیگری رهبران نظام جمهوری سوسیالیستی بودند.
پس از آن مجاهدین از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ هجری خورشیدی نظام دولت اسلامی را ایجاد کردند.
اما در میزان ۱۳۷۵ شهر کابل به تصرف طالبان درآمد، و شورشیان این گروه با به دار آویختن داکتر نجیب الله نظام امارت اسلامی را در کشور آغاز کردند.
سید اکبر آغا، فرماندۀ پیشین طالبان گفت:«نظام پیش از طالبان زمینه سازی که یک نظام تازه در افغانستان به میان بیاید و یا نظام طالبان روی کار بیاید اما ای کاش در نظام طالبان جنگ کم می بود و صلح در آن بیشتر.»
اما پس از رویداد ۱۱ سپتمبر،در سال ۲۰۰۱ سربازان امریکایی در افغانستان به جنگ با طالبان پرداختند و پس از نشست بن نظام جمهوری اسلامی در افغانستان به رهبری حامد کرزی آغاز گردید و تاکنون امور این نظام از سوی محمد اشرف غنی به پیش برده می شود.