گفتههای چند تن از سران طالبان که در روزها و هفتههای اخیر بیان شدهاند، نشان میدهند که این گروه احیای امارت اسلامی را در افغانستان، خط سرخ شان در گفتوگوهای صلح با حکومت میدانند.
از این میان، ملا فاضل مظلوم، یکی از اعضای دفتر طالبان در قطر، گفتهاست که این گروه به نظام مشارکتی در افغانستان تن نخواهد داد.
در نواری که به رسانهها رسیده، ظاهراً ملا فاضل این گفتهها را در سفری به بخشهای مرزی پاکستان و افغانستان و در هنگام دیدارهایش با فرماندهان نظامی طالبان، ابراز داشتهاست.
در این نوار او میگوید: «تعلق قیادت به طالبان، اعاده امارت اسلامی و نافذ شدن نظام شرعی، خطوط سرخ ما در گفتوگوها با امریکاییها و ادارۀ کابل استند؛ ما از این موقف عقب نمیرویم!»
در بخش دیگری از این گفتههای ملافاضل، به چگونهگی نظام آینده افغانستان و دیدگاه طالبان در این باره پرداخته شدهاست: «نظام، نظام اسلامی و شرعی خواهد بود و آنانی را که میتوانند با ما همراه شوند، با خود خواهیم داشت؛ اما اگر آنان فکر میکنند که امارت اسلامی و طالبان جزء اداره کنونی کابل خواهند شد، این هرگز ممکن نیست و در این باره، اصلأ صحبتی هم نشدهاست.»
برخی از اعضای برجستۀ دیگر این گروه، نیز در روزهای اخیر، چنین گفتههایی را بیان داشتهاند. از این میان، مولوی کبیر عضو شورای رهبری و مسؤول کمیسون دعوت و ارشاد طالبان میگوید: «کامیابی انقلاب اسلامی این خواهد بود که در نظام تغییر بیاید. اگر نظام برجای خود بماند و ما تنها برویم و با آنان بنشینیم، در این صورت، حال ما بدتر ازگذشته خواهد بود.»
در اعلامیهیی که ملا هبتالله، رهبر گروه طالبان به مناسبت توافق صلح میان طالبان و امریکا به زیردستانش فرستاده بود نیز آمده بود: «مجاهدین امارت اسلامی باید برای رسیدن به هدف بزرگشان که همانا قیام نظام اسلامی بعد از ختم کامل اشغال و رفاه مردم است، صفوف شان را هرچه بیشتر منظم، فعال و نیرومند بسازند.»
سمیع یوسفزی، خبرنگار آزاد که در بارۀ سخنان این سران طالبان، نوشتهیی نیز کردهاست، در گفتوگو با طلوعنیوز میگوید که منظور طالبان از ایجاد یک دولت اسلامی در افغانستان، همان امارت اسلامی است: «طالبان چیزی را در ذهن و فکرشان در مورد تعریف دولت اسلامی دارند - و به گفته خودشان برایش مجادله میکنند و مبارزه میکنند - که از امارت اسلامی سابقه کدام فرق و تفریق ندارد.»
در این میان، بارنت روبین تحلیلگر امریکایی و سلطان برکت رییس مرکز مطالعات بشری و منازعات انستیتوت دوحه، در مقالهیی که بهگونه مشترک نوشتهاند، ادامه خشونتها و اختلافات را در افغانستان، باعث به تعویق افتادن مذاکرات و زیاد شدن احتمال وقوع جنگ در این کشور میداند.
شماری از تحلیلگران هم بدین باورند که برخورد ناروشن واشنگتن با حکومت افغانستان و طالبان، در پرداختن به گفتوگوهای صلح، نیز طالبان را از بُعد سیاسی، نیرومندتر ساخته است.
هادی میران، آگاه امور جهانی اظهار داست: «برای امریکا فرق نمیکند چه کسی با چه روشی در افغانستان حکومت میکند؛ اما خیلی مهم است که چه کسی با هزینه کمتر در راستای منافع امریکا موثر و مفید واقع میشود.»
پیش از این، یک دیپلومات امریکایی که خواست نامی از او گرفته نشود، با اشاره به بینتیجه ماندن تلاشهای امریکا برای حل اختلافها میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله، اینهمه را باعث نیرومندترشدن طالبان دانستهاست.
هرچند حکومت همواره حفظ نظام جمهوری را در کشور، از اولویتهایش در پرداختن به روند صلح گفتهاست. چنانکه رییسجمهور در سخنان اخیرش گفت: «صلحی با عزت، به همت مردم و زیر چتر جمهوریت، انشاالله آمدنی است؛ مطمین باشید!»
پس از امضای موافقتنامه صلح میان امریکا و طالبان، زلمی خلیلزاد گفت که برگشت امارت اسلامی به افغانستان برای جهان یک خط سرخ و ناپذیرفتنی است.
برخی از کشورهای اروپایی و نیز کشورهایی چون ایران و روسیه، در این باره دیدگاهی همسان داشتهاند؛ اما سخنگوی دفتر طالبان در قطر هم، واکنشهای برخی از کشورها را در برابر آنچه که برگشت امارت اسلامی افغانستان گفته شده بود، گونهیی دخالت در امور نظام آینده افغانستان دانست.