برای نخستین‌بار در دو دهۀ اخیر، پولیس ملی افغانستان مسیر اصلاحات جامع و سیستماتیک را طی می‌کند. این مأموریت پیچیده و دشوار است. تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای ایجاد، اصلاح و بقای پولیس به عنوان نیروی انتظامی مدنی و مدرن متاسفانه توام بوده است با خشونت و جنگ جاری که سبب ضیاع منابع در سطح راهبردی و تأکتیکی شده است. این روند همچنان باعث شده تا بر سر راه اصلاحات سازمانی و ساختاری پولیس ملی موانع بسیاری خلق شود.

خوش‌بختانه پس از گمارش جنرال مسعود اندرابی به رهبری وزارت داخله، در بسیاری سطوح تلاش برای بازنگری روی جایگاه پولیس ملی کشور در کنار سایر نیروهای امنیتی و دفاعی از یک سو  و تغییر راهبردی و فرهنگ سازمانی پولیس افغانستان از سوی دیگر در جریان است. 

در سطح راهبردی، تمرکز وزارت امور داخله روی جهت دادن پولیس ملی به سمت مأموریت قانونی و مسلکی آن‌ است. این مأموریت‌ شامل حراست از جان و مال مردم، انفاذ قانون و رسیدگی به قضایای در سطح شهرها و ولسوالی‌هاست که دخالت پولیس در آن ها ضروری و قانونی است. 

ایجاد ظرفیت مسلکی برای پولیس به‌منظور انجام مأموریت مشروع و قانونی، مستلزم تفکر راهبردی، پلان‌گذاری و تطبیق آن است. در این راستا، وزارت داخله روی یک راهبرد اصلاحی کار کرده‌است که شامل تغییرات ساختاری ‌منظم، مبارزه با فساد، مبارزه با موادمخدر، اصلاح برخورد پولیس و بلندبردن ارتباطات راهبردی [پولیس] با شهروندان و سایر همکاران است.

پرداختن به مشکلات اساسی پولیس ملی 

در سال ۲۰۱۹ یک بازنگری جامع و ساختاری در پولیس انجام شد. این بازنگری به ما کمک کرد تا بی‌نظمی‌ ساختاری، مشکل کاغذپرانی،  عدم پاسخ‌گویی،  تورم سازمانی، ابهامات حقوقی و قانونی و کم‌بود منابع انسانی را در ساختار پولیس ملی تشخیص بدهیم. در روشنایی یافته‌های این بازنگری، وزارت امور داخله به تدوین یک سری پالیسی‌های پرداخت که ما را قادر ساخت تا به معضل تدارکات، کاستی‌ها در استخدام به‌شمول مسلۀ سربازان خیالی  و همین‌طور نبود سیستم قابل اتکا برای خریداری و مصرف مهمات قسما رسیدگی کنیم. 

تطبیق پالیسی‌های اصلاحی به‌گونۀ چشم‌گیری روند خریداری، استخدام و ارایه خدمات به سربازان را پیشرفت داده‌است. مطمینأ کار زیادی نیاز است تا انجام شود. هنوز به وضعیت و شرایط کلی پولیس ملی قناعت نداریم زیرا همه چیز رو به راه نیست. برای نخستین‌بار اما در وضع قرار داریم که به سربازان ما خدمات بهتر ارایه می‌شود؛ به‌طور منظم تنخواه می‌گیرند و بیشتر از هرزمانی در نزده سال گذشته احترام می‌شوند و صدای شان شنیده می‌شود. از سربازان زخمی و خانواده‌های شهدای نیروهای پولیس دیگر چشم‌پوشی نمی‌شود. حصول اطمینان  از این‌که به آن‌ها مسؤولانه رسیده‌گی می‌شود با ارزش‌ترین تعهد اخلاقی و وظیفه‌یی ما است. 

با در نظرداشت مشکلات بی‌شماری که روبه‌رو هستیم- به‌شمول جنگی که بخش اعظم توان و منابع پولیس را می‌بلعد ـ پولیس ملی دارد کاراتر می‌شود، هر چند آهسته. اصلاحات کنونی، سیستم و زیربنایی را ایجاد خواهد کرد که در صورت کاهش‌ خشونت‌‌‌ها  پولیس را قادر خواهد ساخت تا به مأموریت مدنی تنفیذ قانون برگردد. بنا براین، در محراق توجه ما در وزارت داخله، تلاش برای افزایش فکر استراتژیک و بلند بردن ظرفیت رهبری قرار دارد تا به لطف این در نیرو  نه ‌تنها به مسایل روزمرگی پولیس رسیده‌گی شود بل‌ پولیس بتواند به مسیر اصلاحات بزرگ و بی‌وقفه رهنمون شود. 

به‌گونۀ مثال، وزارت داخله اکنون با تکنولوژی و سیستم مدیریتی به‌شمول سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) مجهز است که ما را قادر می‌سازد تا موقعیت تمام پاسگاه‌‌های ما را در سراسر افغانستان تشخیص بدهیم، آنان را پشتیبانی کنیم و با آن‌ها ارتباط داشته باشیم.  کارگیری از تکنولوژی در عملیات‌های مبارزه با تروریسم ظرفیت عملیاتی پولیس ملی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داده است و خوشبختانه در درصدی تلفات پولیس در دوزاده ماه گذشته کاهش آمده‌است.

علاوه بر این، در روند اصلاحات ساختا مدیریتی پولیس، ما منابع را برای ایجاد یک مرکز تخصصی اختصاص دادیم که به مساله فساد در صفوف پولیس بپردازد. واحد تازه تشکیل شدۀ امنیت داخلی پولیس تا اکنون بیش از یک‌هزار پروندۀ فساد سربازان و افسران پولیس را بررسی کرده‌است. ما باور داریم که شفافیت، باور مردم و تمویل کننده‌گان را به پولیس افزایش خواهد داد. 

ما هم‌چنان در راستای افزایش صرفه‌جویی مالی و کنترل بر مصرف مهمات، پیشرفت چشم‌گیری داریم. در سال مالی گذشته، وزارت امورداخله افزون بر ۲.۷ میلیارد افغانی در بخش خریداری، سه میلیارد افغانی در پرداخت تنخواه‌ها و ۷۰۰ میلیون افغانی در سایر مصارف اداری صرفه‌جویی کرده‌است. خوش‌بختانه مقدار مواد خریداری شده که به پولیس توزیع شده‌ در سال‌های گذشته به ۶۵۰ تُن افزایش یافته‌است که شامل توزیع غذا، مهمات، تجهیزات نظامی، لباس و دیگر مواد مورد ضرورت می‌شود.

در سطح راهبردی، وزارت داخله با شهروندان و شرکا ارتباط راهبردی دارد. هماهنگی و همکاری میان واحدهای مبارزه با جرایم و نهادهای تنفیذ قانون و همکاری متقابل مردم یک تجربه جدید و توان‌بخش است. پاسخ‌دهی پولیس به شکایت‌های مردم به‌گونۀ وسیع پیشرفت کرده‌است. ما ظرفیت عملیاتی ارتباط مستقیم تلفنی با مردم را - از طریق شماره ۱۱۹ که در سراسر افغانستان فعال است و شماره ۱۰۰ که تنها کابل را زیر پوشش قرار می‌دهد – به‌گونۀ بیست و چهارساعته در هفت روز هفته فعال داریم که پولیس به مشکلات مردم پاسخ می‌دهد.

راه‌های دیگر ارتباطی دیگر با مردم نیز وجود دارند؛ مثل واتساب که نماینده‌گان جامعه، علما، متخصصان، مالکان تجارت و اعضای جامعۀ مدنی و رسانه‌ها در چت گروپ‌ها عضویت دارند. میزان حضور ما در رسانه‌ها در دوسال گذشته بی‌پیشینه بوده‌است. مأموریت اصلاحات همچنان ادامه دارد. وزارت داخله به اصلاحات مداوم، سرمایه‌گذاری هوشمند و رهبری صاحب‌ دیدگاه نیازمند است. بنیاد این ماموریت مهم گذاشته شده‌است اما نیاز است کار بیشتر صورت بگیرد تا وزارت داخله به یک نهاد اصلاح شده مبدل شود.

بهار مهر، مشاور وزارت امور داخله افغانستان و تحلیل‌گر مسایل امنیتی افغانستان – پاکستان است. مطالعات او در مورد امنیت و مبارزه با تروریسم در جنوب آسیاست و در آن موارد به روزنامه‌های معتبر افغانستان مقاله می‌نویسد.

همه می‌توانند نوشته‌هایی که استوار بر واقعیت‌ها است را به طلوع‌نیوز بفرستند تا در بخش "دیدگاه شما" به نشر برسد. 

دیدگاه‌ها در این مقاله از سوی طلوع‌نیوز تأیید یا شریک ساخته نمی‌شوند. نویسنده‌گان مقاله‌ها برای درست بودن معلومات در مقاله شان مسوول استند و اگر معلومات شان نادرست بود، تصحیصی در آن نوشته اضافه خواهد شد.