په هېواد کې د ۱۱ میلیونو زدهکوونکو تګ ښونځیو ته تل نظام له ترتولو لویو لاس ته رواړونو شمېرل کیده، خو د پوهنې اوسنې وزیر د نوې څېړنې له مخې په هېواد کې ښوونځیو ته د تلونکو زدهکوونکو شمېر یوازې ۶ میلیونه ښیې.
د پوهنې د اوسنې وزیر دغو څرګندولو یو ځل بیا د خیالي زدکوونکو او ښونځیو د شتون په اړه بیا نظرونه را پورته کړي دي.
د پوهنې وزیر، اسدالله حنیف بلخي وايي:«د ۹ میلیونو زدهکوونکو له ډلې ۲۴ سلنه یې دایمي غیرحاضر دي چې له دې سره ۶ اعشاریه څو میلیونه زدهکوونکي پاتې کېږي. دا شمېرې کره دي. هغه وخت هم د پوهنې وزارت په ډیټابیس کې ۱۱ میلیونه نه وه، یوازې یې دا شمېر رسینو ته ورکاوه.»
د هغو شمېرو له مخې چې د پوهنې وزارت تېر مشرتابه خلکو او رسنیو ته ورکول د زده کونکو شمېر یوولس نیم میلیونه تنه بلل شوی وه، خو د دغه وزارت پخوانی مرستیال دا مني چې د نوموړي وزارت د پخواني مشرتابه لخوا ورکړل شوې شمېرې ناسمې وې. نوموړی زیاتوي د فساد او له امکاناتو د ناسمې استفادې له امله شمېرې په سمه توګه نه وې بیان شوې.
د پوهنې وزارت پخوانی مرستیال، صدیق پتمن څرګندوي:«کابو دوه میلیونه محرم(د نجونو د کورنیو غړي) هم ورسره شمېرلي دي او هغه ښوونځي چې تړلي دي هغه یې هم شمېرلي دي. موږ هغه وخت هم ویلی وه چې احصایې سمې نه دي.»
د روڼتیا د څار اداره وايي د زده کونکو په شمېر کې بدلون جدي څیړنو ته اړتیا لري او زیاتوي دا بدلون د هېواد د پوهنې په برخه کې د فساد ښودنه کوي.
د افغانستان د رڼو ټاکنو بنسټ رئیس، سید اکرام افضلي وايي:«له یوې خوا د پوهنې وزارت کې د فساد امکان شته او له پلوه خیالي ښوونځي او زدهکوونکو ډېرې پيسې غواړي چې جیبونو ته اچول شوي دي؛ خلکو ته یې ناسم مالومات ورکړي دي نړیوالې ټولنې ته او دا پروژه یې کامیابه معرفي کړې ده.»
د پوهنې وزارت پخوانی مرستیال د زده کونکو د وضعیت په اړه د اندیښنې په څرګندولو سره وايي له ۱۳۸۶ کال راهیسې په یوولسو ناامنو ولایتونو کې ډیری ښوونځي تړلي دي، د شمېرو له مخې په اوسني وخت کې په هېواد کې کابو ۱۰۰۰ ښوونځي تړلي دي.