حمدالله محب، مشاور امنیت ملی، اشرف غنی رییس جمهور پیشین می‌گوید که رقابت‌ها میان گروه های سیاسی برای به دست آوردن قدرت، نظام جمهوری را با شکست روبرو ساخت.

حمدالله محب در یک گفت‌گو با فارین پالیسی تاکید می ورزد که اطلاعات وی و امرالله صالح در باره موضوعات امنیتی، همخوانی نداشتند و به همین علت نشست‌های امنیتی حکومت کارساز نبودند.

حمدالله محب، مشاورين امنیت ملی، اشرف غنی رییس جمهور پیشین، گفت:«دستیابی به این امر در طول انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۹ بسیار دشوار شد که یک بار دیگر کاری که ما در زمینه انسجام سیاسی انجام داده بودیم را به کلی از بین برد.»

حمد الله محب، میگوید که هفته‌ها پیش از فروپاشی جمهوریت به درک سقوط نظام تن داده بودند و از همین رو در جستجوی بهترین راه برای جلوگیری از خون ریزی بیشتر در پایتخت بودند.

آقای محب یکی دیگر از علت های بزرگ سقوط جمهوریت را قاطعیت تصمیم جوبایدن برای خروج بدون قیدوشرط نیروهای امریکایی از افغانستان می‌داند.

حمدالله محب، مشاور امنیت ملی، اشرف غنی، گفت:«ایالات متحده امریکا تصمیم نهایی را در اپریل ۲۰۲۱ در زمان دولت بایدن به هر قیمتی برای خروج از افغانستان گرفت. آن اعلامیه نقطه عطفی بود که ما نتوانستیم از آن رهایی یابیم. در این پروسه به نظر می رسید که نیاز به تضمین از سوی طالبان بیش از تضمین بقای جمهوری افغانستان اولویت داشته باشد.»

با این حال، آگاهان مسايل سیاسی می‌گویند که سقوط نظام جمهوریت پیامدهای بدی به کشور داشت.

حفیظ الرحمان نقی، آگاه مسایل سیاسی، گفت: «کارکرد شان بر نیرنگ، بر شانه های مردم افغانستان سوار بودن را می‌خواهند که همین روند سیاه را در بیرون از کشور توجیه بکنند.»

طارق فرهادی، آگاه سیاسی، گفت: «در نتیجه و پس از سقوط، متاسفانه مهاجر داریم، فقر داریم و بازسازی یک ساختار سیاسی وقت می‌گیرد، سبب این، خودخواهی های اشرف غنی و گروه نزدیک‌اش بود که قمار زدند تا خود شان تا آخر به قدرت بمانند.»

پیشین از اشرف غنی گفته است یکی از اشتباهات او اعتماد به ایالات متحده امریکا بود که سقوط نظام جمهوریت را رقم زد اما واشنگتن همواره فرار اشرف غنی و مقام‌های بلند پایه امنیتی حکومت پیشین را عامل اصلی سقوط نظام جمهوریت دانسته است.