د طالبانو له خوا د افغانستان د اوو سرحدي ګمرکونو له نیولو وروسته، حکومت د یوې میاشتې په لړ کې دوه مېلیارد او ۷۰۰ مېلیونه ګمرکي عواید له لاسه ورکړي دي.
د مالیې وزارت وايي چې په تېره یوه میاشت کې د اسلام کلا، تور غونډۍ، ابو نصر فراهي، سپین بولدک، آی خانم، ډنډ پټان او شیرخان بندر له لاسه ورکولو سره کابو نیمايي ګمرکي عواید یې هم له لاسه وتي دي.
د مالیې وزارت ویاند رفیع تابع وايي چې د روان کال په غبرګولي میاشت کې دغه وزارت له خپلو ګمرکي عوایدو ۷ مېلیارد او ۳۰۰ مېلیونه افغانۍ راټولې کړې وې؛ خو دغه کچه بیا په چنګاښ میاشت کې ۴ مېلیارده او ۶۰۰ مېلیونه افغانیو ته راښکته شوه ده.
د مالیې وزارت د ویاند په وینا دم ګړۍ نه پوهېږي، چې د دغو ګمرکونو عواید څه ډول را ټولیږي او چېرته ځي:«د ګمرکونو عواید په سوداګرۍ پورې تړلي دي؛ کله چې په سوداګرۍ کې ستونزه وي پر عوایدو منفي اغېزه لري.»
له دې سره سم، د سوداګرۍ او پانګونې خونې مسوولین وايي، د هېواد په بېلابېلو ګمرکونو کې د راکړې ورکړې په کمېدو او په یادو بندرونو کې بې نظمیو ته په کتو اوس سوداګر له دغو لارو وارداتو ته دومره لېواله نه دي.
د سوداګرۍ او پانګونې خونې د عامل پلاوي سرپرست شفیق الله عطایي څرګندوي:«بازار د لومړنیو توکو، خوراکي توکو او د اړتیا وړ مصرفي توکو له کمښت سره مخ دی. خدای مه کړه که چېرې د بدیلو میکانیزونو له لارې یې مخه ونه نیول شي له بده مرغه موږ به د اندېښمنونکي وضعیت شاهد وو.»
په کندوز کې هم ځينې سوداګر وايي، دمګړۍ له شېرخان بندره ډېر کم سوداګریز توکي راواردېږي.
په کندوز کې سوداګر محمد نسیم رسولي وویل:«هغه کسان چې له شېرخان بندر څخه واردات کوي، هغوی فعلاً دلته نسته او ډېر یې په کابل کې دي.»
د طالبانو لاس ته د هېواد د یو شمېر ګمرکونو او بندرونو له لوېدو وروسته د صادراتو او وارداتو له کمېدو سربېره، د قاچاق د ډېرېدو او د ملي عوایدو د لوټېدو اندېښنې مخ په لوړېدو دي.
یو شمېر سوداګر وايي، حکومت باید د خپلو عایداتي سرچینو مدیریت بېرته په خپل لاس کې واخلي ګڼې پرته له دې به د خپلو عوایدو له لاسه ورکولو سربېره به سوداګري او د بازار نظم هم زیانمن شي.